Żywienie diabetyków to zagadnienie, które generuje wiele sprzecznych opinii, w szczególności dotyczących węglowodanów. Wiadomo, że jako podstawowe źródło energii odgrywają one bardzo ważną rolę w funkcjonowaniu organizmu. Ciągle jednak brak jednoznacznej odpowiedzi, ile owych „węgli” tak naprawdę powinno znaleźć się w codziennej diecie diabetyka.
Zagadnienie to podzieliło lekarzy, dietetyków, naukowców i samych chorych. Część diabetyków przyznaje, że ograniczenie ilości węglowodanów sprzyja utrzymaniu właściwego poziomu glukozy we krwi. Inni bagatelizują tę zależność i skłaniają się ku stwierdzeniu, że diabetycy powinni mieć takie same prawa jak inni, także w kwestii ilości i jakości spożywanych węglowodanów. Kto ma rację?
Złoty środek
Każdy kto zaczyna terapię cukrzycy, prędzej czy późnej spotyka się z określeniem „dieta cukrzycowa”, które budzi wiele negatywnych skojarzeń – nikt nie lubi słowa dieta, tym bardziej jeśli ma ona być bezterminowa. Przyglądając się zagadnieniu bardziej szczegółowo, widzimy, że „nie taki diabeł straszny” – obecnie diabetykom zaleca się zbilansowany sposób odżywiania, uwzględniający chude mięsa oraz produkty nabiałowe, produkty z pełnego przemiału, dobre tłuszcze, owoce i warzywa. Można powiedzieć, że żywienie diabetyka to przykład zdrowej diety, jakiej powinny przestrzegać także osoby zdrowe. Zgodnie z takim podejściem – propagowanym zarówno w Stanach Zjednoczonych, jak i w Europie Zachodniej – węglowodany mają swoją ugruntowaną pozycję w menu osób z cukrzycą. Nie jest to pozycja hegemona – diabetykom rekomendowana jest dieta o średniej podaży węglowodanów. Oczywiście, obok ilości ważna jest także ich jakość, np. zaleca się, aby produkty zbożowe pochodziły z mąki z pełnego przemiału, a nie z ziaren rafinowanych – pozbawionych witamin oraz minerałów.
Liczne badania potwierdziły, że dieta o umiarkowanej zawartości węglowodanów, a przy tym bogata w błonnik, ma pozytywny wpływ na poposiłkowe stężenie glukozy oraz zmniejsza ryzyko chorób układu krążenia.
Rola węglowodanów
Warto zauważyć, że węglowodany jako grupa pokarmowa rzadko kiedy oznaczają węglowodany w czystej postaci. Cztery podstawowe grupy produktów, które są źródłem węglowodanów, to: owoce, warzywa, produkty zbożowe oraz produkty nabiałowe. Wszystkie stanowią źródło energii, ale posiadają także „wartości dodane” – przykładowo, warzywa, takie jak groch czy fasola, dostarczają rozpuszczalnego błonnika, który wpływa na obniżenie poziomu cholesterolu we krwi. Owoce oraz warzywa, takie jak pomidory, ogórki czy kalafior, są niskokalorycznym źródłem witamin i minerałów. Niskotłuszczowe produkty nabiałowe uzupełniają zapasy wapnia oraz witaminy D.
To dodatkowy argument przemawiający za tym, że węglowodany to składniki pokarmowe o ogromnym znaczeniu dla prawidłowego funkcjonowania organizmu. Przede wszystkim jednak są one źródłem energii – paliwem, które napędza do działania. Dlatego wielu naukowców sądzi, że nie ma możliwości, aby wyeliminować je z diety (zarówno w przypadku diabetyków, jak i osób bez cukrzycy) bez uszczerbku dla zdrowia.
Równowaga metaboliczna
Obecność węglowodanów w diecie diabetyka nie powinna być rozpatrywana w układzie zero-jedynkowym. To, co wpływa na poziom glukozy, to nie same węglowodany, ale równowaga między węglowodanami i insuliną w organizmie. Dobra wiadomość jest taka, że diabetycy mogą, a wręcz powinni spożywać odpowiednie ilości węglowodanów, pod warunkiem że wiedzą, jak je „zneutralizować” za pomocą lekarstw i wysiłku fizycznego.
