Kwietniowy numer Diabetyka
POCZYTALNIA
Inkretyny a choroby układu krążenia
Empagliflozyna, otyłość, insulinooporność
Wytyczne oparte na dowodach
Różnice płci w cukrzycy typu 2
TEMAT NUMERU
Miejsce inkretyn w terapii cukrzycy
ROZWAŻANIA O CUKRZYCY
Dyskrecja pomiarów i wygoda
Wahania glikemii na celowniku (cz. 1)
Piramida życia w zgodzie z cukrzycą (cz. 22) – Rola skutecznego działania w cukrzycy
POD LUPĄ
Utrata masy mięśniowej a cukrzyca
Leki bez recepty – katar, refluks, zmiany skórne
LEKARZ ODPOWIADA
Czy ziołami można leczyć cukrzycę?
ZDROWO ŻYWIENIOWO
Zupy – sposób na bycie FIT
Przepisy kulinarne
BLIŻEJ NATURY
Niezłe ziółko… Postaci leków ziołowych
WARTO WIEDZIEĆ
Co ma brzoza do cukrzycy?
TEMAT NUMERU
Miejsce inkretyn w terapii cukrzycy
Cukrzyca, będąca jednym z większych globalnych wyzwań zdrowotnych, wymaga nieustannych innowacji w dziedzinie terapii. Ostatnie dziesięciolecie przyniosło znaczny postęp, np. grupa leków GLP-1, popularnie nazywana inkretynami, otwiera nowe perspektywy w leczeniu cukrzycy. Zresztą nie tylko jej, gdyż działanie leków GLP-1 znacznie wykracza poza kontrolę glikemii.
Wpływ na wydzielanie insuliny jest ściśle skorelowany ze stężeniem glukozy we krwi. Gdy poziom glukozy w surowicy wzrasta, GLP-1 powoduje nasilone wydzielanie insuliny, ale gdy glikemia się normalizuje lub spada, to GLP-1 nie pobudza wydzielania insuliny i nie hamuje wydzielania glukagonu.
Działanie leków z grupy GLP-1 oparte jest na naturalnym i niezaburzonym (jak u osób zdrowych) procesie regulacji glikemii. Agoniści receptora GLP-1 są syntetycznymi odpowiednikami (analogami) endogennego peptydu, wywołując podobne co on efekty. Jednym słowem, leki z grupy GLP-1 naśladują działanie GLP-1 wydzielanego przez organizm. Co ważne, oprócz wpływu na glikemię, wykazują one również korzystny wpływ na masę ciała i gospodarkę tłuszczową (cholesterol, triglicerydy).
POD LUPĄ
Utrata masy mięśniowej a cukrzyca
Każdy doświadcza pewnej utraty masy i funkcji mięśniowej wraz z wiekiem. Począwszy od 30. roku życia, masa mięśniowa maleje o około 3–8% na dekadę, a po 60. roku życia zmniejsza się i przyspiesza jeszcze bardziej. Pewien spadek masy mięśniowej jest naturalny, ale sarkopenia wiąże się z szybszym tempem spadku oraz ze zmniejszoną funkcją i siłą mięśni. Wraz z ubywającą masą mięśniową zwiększa się masa tłuszczowa, co podwyższa ryzyko insulinooporności. Cukrzyca i utrata masy mięśniowej wydają się tworzyć dwukierunkową drogę. Nie tylko cukrzyca zdaje się prowadzić do spadku masy mięśniowej, ale bywa, że także samo zmniejszenie się masy mięśniowej prowadzi do cukrzycy.
Sarkopenia może utrudniać leczenie cukrzycy, ale też powodować inne negatywne skutki, takie jak sztywność stawów i zmniejszenie gęstości kości. Może to prowadzić do efektu kuli śnieżnej, w którym sarkopenia w połączeniu z cukrzycą przyspiesza ogólne pogorszenie stanu zdrowia w miarę starzenia się organizmu (podobnie jak połączenie otyłości i sarkopenii).
LEKARZ ODPOWIADA
Czy ziołami można leczyć cukrzycę?
Obecnie, w epoce rozwiniętej farmakoterapii znaczenie ziół uległo zmniejszeniu. Jednak nadal mogą być stosowane jako środki pomocnicze lub jako sposób leczenia pewnych łagodnych stanów chorobowych.
Aby oddać honor, trzeba przypomnieć, że źródłem dla odkrycia wielu leków były pierwotnie substancje lecznicze otrzymywane z roślin. Wiedzę tę otrzymaliśmy dzięki skrupulatnym obserwacjom wielu pokoleń lekarzy, aptekarzy i zielarzy. Np. kwas acetylosalicylowy (popularnie zwany aspiryną), został zsyntetyzowany dzięki badaniom substancji zawartych w korze wierzby. Właściwości kory wierzby były znane od wieków, pierwsze wzmianki znajdują się w papirusach egipskich, a później w pismach lekarzy starożytnej Grecji, z Hipokratesem na czele.
Obecnie na podstawie przeglądu literatury można wymienić ok. 400 roślin o potencjalnym działaniu przeciwcukrzycowym. Do najbardziej znanych zalicza się m.in.: kozieradkę, borówkę czarną, mniszek lekarski, gurmar, lukrecję gładką, goździkowca jambolan, opuncję nopal oraz łubin biały, kulnik, czarnuszkę siewną, komosę, żeńszeń czy też oregano i winorośl czerwoną. Właściwości te przypisuje się także morwie białej.
ZDROWO ŻYWIENIOWO
Zupy – sposób na bycie FIT
Zupy zawierają dużo antyoksydantów (przeciwutleniaczy), czyli witaminy C, E i A (a właściwie beta-karotenu, który jest prowitaminą A) oraz flawonoidy, sporo kwasu foliowego, błonnika, magnezu, bardzo dużo potasu i jeśli są zabielone – również pewną ilość wapnia.
W zupach znajdują się także witaminy B1 i B2.
Przeciwutleniacze zmniejszają ryzyko wystąpienia choroby niedokrwiennej serca, na którą osoby z cukrzycą są bardziej podatne niż osoby bez cukrzycy. Dużo potasu i magnezu w diecie pomaga obniżyć ciśnienie krwi.
Niska kaloryczność warzyw, mała zawartość w nich węglowodanów, a duża błonnika ułatwiają odchudzanie. Szczególnie korzystny jest błonnik rozpuszczalny, w który bogate są warzywa, ponieważ pomaga obniżyć stężenie cholesterolu we krwi. (Prawidłowy poziom cholesterolu we krwi zmniejsza ryzyko wystąpienia choroby wieńcowej). Co więcej, błonnik rozpuszczalny sprawia, że wolniej jest wchłaniana glukoza z jelit i dzięki temu obniża się jej poziom we krwi.
WARTO WIEDZIEĆ
Co ma brzoza do cukrzycy?
Z brzozy uzyskuje się różne surowce, które pod wieloma względami są przydatne w profilaktyce cukrzycy i wspomaganiu jej leczenia.
Przede wszystkim mają działanie moczopędne, saluretyczne (usuwanie sodu, potasu i wody) i regeneracyjne na nerki. Wyciąg z liści pobudza przesączanie w kłębuszkach nerkowych i zwiększa ilość wydzielanego moczu oraz zawartych w nim jonów sodowych i chlorkowych, a także kwasu moczowego. Dlatego liście brzozy stosuje się w przewlekłych chorobach układu moczowego, połączonych ze zmniejszonym wydzielaniem moczu, w obrzękach na tle niewydolności nerkowej, w skazie moczanowej i kamicy nerkowej.
Liść brzozy jest też bardzo dobrym środkiem oczyszczającym organizm. Wspomaga w pracy nie tylko główny filtr organizmu, czyli nerki, ale także wątrobę i gruczoły potowe. Wykazuje swoiste działanie odtruwające, polegające na wiązaniu przez niektóre składniki czynne wyciągu szkodliwych produktów przemiany materii i wydalaniu ich z moczem w postaci związków rozpuszczalnych w wodzie.