Opis

Fragmenty artykułów w Diabetyk nr 10/2023

Choroby infekcyjne przy cukrzycy

Czas od października do marca w naszej szerokości geograficznej nie jest łatwy pod względem zdrowia i formy fizycznej. Dni stają się coraz krótsze, temperatura powietrza się obniża. Ponadto obfite opady deszczu, później śniegu, do tego wiatr – wszystko to powoduje, że zmniejszamy naszą aktywność fizyczną. Wzrasta ryzyko infekcji – przede wszystkim wirusowych.

To ważny temat dla każdego, ale dla osób z cukrzycą szczególnie, ponieważ dodatkowo mają one kłopot związany z czasowym pogorszeniem kontroli glikemii.

Najwięcej w sezonie jesienno-zimowym jest „zwykłych” przeziębień. Często słyszę jak ludzie mówią, że mają grypę. Ale gdy ich zapytać, czy gorączkują, odpowiadają, że gorączki nigdy nie mają lub pojawia się ona bardzo rzadko. Należy z całą stanowczością stwierdzić, że nie ma grypy bez wysokiej gorączki.

U osób chorujących na cukrzycę przebieg grypy powoduje niemałe rozchwianie metabolizmu glukozy. Wysoka gorączka, przebiegająca z nasileniem procesów katabolicznych, skutkuje znacznym zwiększeniem zapotrzebowania na insulinę. Pomimo braku apetytu glikemia jest nieraz bardzo wysoka i wymaga dawek korekcyjnych insuliny.

Zespół suchego oka a cukrzyca

Szacuje się, że ponad połowa osób z cukrzycą doświadcza zespołu suchego oka. Ze względu na potencjalnie mniej groźne konsekwencje zdrowotne tego stanu – w porównaniu np. z retinopatią – suche oko bywa traktowane po macoszemu. Niesłusznie. Jeśli nie jest leczone i trwa przewlekle, może doprowadzić do znacznego pogorszenia wzroku.

Jednym z głównych powodów, dla których cukrzyca zwiększa ryzyko i częstość występowania suchego oka, jest to, że wysoki poziom glukozy we krwi może powodować uszkodzenie małych naczyń krwionośnych, które odżywiają nerwy i tkanki w oczach. Może to prowadzić do dysfunkcji nerwów, w tym tych odpowiedzialnych za produkcję łez. Wskutek tego dochodzi do zaburzeń w produkcji łez (zmniejszone wydzielanie) i braku równowagi w składzie łez.

Co ważne, istnienie cukrzycy nie jest jednoznaczne z tym, że wystąpi także zespół suchego oka. Jego ryzyko zwiększają także inne czynniki: środowiskowe (np. suche powietrze/ klimat, zanieczyszczenia powietrza), noszenie soczewek kontaktowych, występowanie innego schorzenia (np. reumatoidalnego zapalenia stawów), przyjmowanie niektórych leków (m.in. przeciwdepresyjne, na nadciśnienie).

Przykazania dietetyczne pomagające w zarządzaniu cukrzycą

Pytanie o to, jaka dieta jest najlepsza budzi sporo emocji, ponieważ co chwila pojawiają się kolejne diety, które na kogoś cudownie działają. W tym szkopuł – na kogoś. Nie znaczy, że na wszystkich. Jedyną właściwą odpowiedzią na to pytanie jest indywidualizacja sposobu odżywiania, uwzględniająca wiek, płeć, masę ciała, istniejące choroby. Są jednak pewne ogólne zasady żywieniowe, których przestrzeganie pomaga kontrolować cukrzycę.

Najwięcej dowodów na korzystny wpływ na zdrowie ma tradycyjna dieta śródziemnomorska oraz stworzona na jej podstawie dieta DASH. Obie od lat znajdują się w pierwszej trójce najzdrowszych diet na świecie. W rzeczywistości żadna konkretna dieta nie jest idealna dla wszystkich. Nawet dieta śródziemnomorska bywa modyfikowana pod kątem różnych schorzeń, np. miażdżycy, otyłości itd.

W planowaniu diety trzeba brać pod uwagę nie tylko poziom glukozy we krwi, ale też ciśnienie, cholesterol, stan nerek czy wątroby (np. stłuszczenie) itd. Dlatego o odżywaniu warto myśleć w kategorii ogólnej strategii, na którą składają się określone „przykazania”.

Jedzenie na wzmocnienie

Stan układu odpornościowego wpływa na zdolność organizmu do obrony przed zewnętrznymi czynnikami chorobotwórczymi: wirusami, bakteriami czy toksynami, ale także czynnikami wewnętrznymi, np. komórkami nowotworowymi. Jest on więc naszym wielkim sojusznikiem w walce z różnymi chorobami i warto wspomagać go właściwą dietą.

Układ immunologiczny ma za zadanie chronić nas przed chorobami, a gdy już się pojawią zwalczać je i przyspieszać zdrowienie. Odpowiednie odżywianie sprawia, że odpowiedź autoimmunologiczna organizmu jest skuteczniejsza.

W ostatnich latach na znaczeniu zyskują zagadnienia związane z immunomodulacją. Dzięki rozwojowi tej dziedziny wiemy, że prawidłowość mechanizmów odpornościowych zależy od wielu czynników, np. genetycznych, ale też wieku, stresu, ogólnej kondycji, stanu zdrowia i diety. Jeśli chodzi o prozdrowotne działanie jedzenia, na szczególną uwagę zasługują wielonienasycone kwasy tłuszczowe z rodziny n-3 i n-6, antyoksydanty, w tym witaminy, oraz składniki mineralne. Oddziałują one na barierę jelitową błon śluzowych, aktywność komórek obronnych oraz odpowiedź zapalną.

Z troską o skórę chłodną porą

Dermatolodzy zalecają, żeby nie myć twarzy mydłem, tylko używać preparatów myjących, szeroko dostępnych na rynku. Do codziennego oczyszczania skóry należy wybierać kosmetyki o neutralnym pH (czyli w okolicach 5,5), niezawierające alkoholu. To kluczowa zasada, obowiązująca przez cały rok, niezależnie od tego, ile mamy lat i jaki rodzaj cery.

W okresie jesienno-zimowym i przedwiosennym lepiej zrezygnować z oczyszczania skóry peelingami mechanicznymi, ponieważ niszczą naturalną ochronę lipidową. Jeśli potrzebujemy oczyszczenia, użyjmy delikatnego peelingu enzymatycznego albo głęboko oczyszczającej maseczki. Gdy nasza skóra ze względu na nadwrażliwość, trądzik czy pękające naczynka, potrzebuje specjalnej opieki, sięgnijmy po specjalne preparaty apteczne i wybierzmy ten, który najlepiej odpowiada naszym indywidualnym potrzebom.

Oczywistym sekretem ładnej, zdrowej skóry jest nawilżenie. Wbrew pozorom, także o tej porze roku, kosmetykiem pielęgnacyjnym pierwszego wyboru powinien być krem nawilżający. Podczas aplikacji nie możemy zapomnieć o szyi i dekolcie, które ukryte pod golfami i szalikami bardzo się wysuszają.