Inne badania w diagnostyce zespołu stopy cukrzycowej:
- Badania obrazowe: zdjęcia RTG kości stopy, scyntygrafia (polegająca na wprowadzeniu do organizmu środków chemicznych, najczęściej farmaceutyków, i rejestracji ich rozpadu), tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny. Badania obrazowe pokazują obszary osteopenii, osteoporozy, osteolizy, ropnie, zapalenia kości, uszkodzenia aparatu więzadeł i powięzi. Jeśli są wątpliwości, pomagają różnicować obrazy typowe dla stopy cukrzycowej od innych jednostek chorobowych.
- Posiewy mikrobiologiczne – fragmenty tkanek, aspiraty, wyskrobiny z obszaru owrzodzenia stopy. Posiewy mikrobiologiczne wykazują, jaki rodzaj bakterii obecny jest w ranie. Bardzo istotnym elementem diagnostyki jest interpretacja wyniku badania. Możemy mieć do czynienia z kolonizacją (bakterie normalnie żyjące na skórze), kontaminacją (zanieczyszczenie bakteriami innych szczepów, ale potencjalnie niepatogenne) i wreszcie zakażenie (obecność szczepu patogennego – przyczyny zakażenia). W przypadku wykrycia szczepu patogennego zawsze wykonujemy antybiogram – badanie określające, na jakie antybiotyki bakterie są oporne, a na jakie wrażliwe.
W przypadku ciężkich zakażeń z objawami ogólnymi (gorączka, leukocytoza, przyspieszony rytm serca i oddechu) należy dodatkowo wykonać posiewy krwi.
Klasyfikacja PEDIS
System PEDIS to kliniczna klasyfikacja ciężkości uszkodzenia stopy w przebiegu cukrzycy, uwzględniająca zarówno obecność zakażenia, jak i czynnik niedokrwienny. Rozszyfrujmy ten skrót: P- Perfusion (ukrwienie), E- Extent (wielkość rany w cm²), D-Depht (drążenie – wgłąb do kości stopy), I- Infection (zakażenie), S-Sensation (zaburzenia czucia, neuropatia). Biorąc pod uwagę wymienionych 5 parametrów, lekarz klasyfikuje stopień uszkodzenia stopy do jednej z czterech klas.
- I – owrzodzenie nie przekracza skóry właściwej, wskaźnik ABI >0,9, nie ma objawów neuropatii czuciowej ani klinicznych cech zakażenia.
- II – rana obejmuje tkanki miękkie stopy, obecne są cechy niedokrwienia (ABI <0,9, TcpO2 – 30–60 mmHg), zakażenie (zapalenie tkanek miękkich do 2 cm od brzegów rany), obecna jest
neuropatia czuciowa. - III – to krytyczne niedokrwienie, bóle spoczynkowe kończyny (ABI<0,4, TcpO2 <30 mmHg), zakażenie penetruje do kości, a tkanki miękkie objęte infekcją przekraczają obszar 2 cm. Mamy do czynienia z ciężkim miejscowym zakażeniem, ale nie doszło jeszcze do jego uogólnienia.
- IV – uogólnienie zakażenia: gorączka, przyspieszone tętno i oddechy, leukocyty > 12 tys./mm3 lub <4 tys./mm3.
W zależności od stopnia uszkodzenia stopy proponowane są różne metody leczenia. Stopień III i IV wg klasyfikacji PEDIS musi być leczony w szpitalu. Podstawowe znacznie w leczeniu zespołu stopy cukrzycowej ma wyrównanie metaboliczne cukrzycy (insulinoterapia intensywna). Inne stosowane metody to antybiotykoterapia (doustna bądź dożylna), odciążenie stopy (kule, wózek inwalidzki, odpowiedni but ortopedyczny), zabiegi chirurgiczne (drenaż, nacinanie, amputacje, zabiegi z zakresu chirurgii naczyniowej), terapia podciśnieniowa, zabiegi podiatryczne oraz inne leki takie jak heparyny drobnocząsteczkowe, sulodeksyd, leki przeciwbólowe i wiele innych.
Diabetyku, dbaj o swoje stopy! Lepiej zapobiegać niż leczyć.
lek. med. Aleksandra Kapała
specjalistka chorób