Opis

Fragmenty artykułów w Diabetyk nr 7/2023

Cukrzyca i choroby przyzębia

Do zmian w obrębie jamy ustnej, obserwowanych u osób z cukrzycą należą: suchość w jamie ustnej, zwiększona lepkość śliny, zmiany zapalne kątów ust (tzw. zajady), bolesność,  pieczenie i wygładzenie języka, trudno gojące się owrzodzenia i nadżerki, grzybica jamy ustnej, powiększenie ślinianek, zapalenia przyzębia oraz zmiany na błonie śluzowej o charakterze leukoplakii (rogowacenia nabłonka) i liszaja Wilsona (liszaja płaskiego, który zaliczany jest do stanów przednowotworowych). Przy długo utrzymującej się hiperglikemii powstają zmiany w naczyniach krwionośnych, co skutkuje gorszym ukrwieniem tkanek. Efektem są mniejsze możliwości regeneracyjne organizmu. To problem w przypadku leczenia implantologicznego pacjentów z cukrzycą.

Duża część pacjentów ma przewlekłe zapalenie przyzębia. Objawia się ono krwawieniem z dziąseł, patologiczną ruchomością zębów, nieprzyjemnym zapachem z ust i ropniami. Nieleczona choroba prowadzi do utraty zębów, zmian zanikowych kości szczękowych oraz pogorszenia komfortu życia.

Ciśnienie krwi przy cukrzycy – zalecenia

Nadciśnienie jest głównym czynnikiem ryzyka miażdżycowej choroby sercowo-naczyniowej oraz powikłań mikronaczyniowych (retinopatii, nefropatii, neuropatii). Liczne badania wykazały, że terapia obniżająca ciśnienie (hipotensyjna) zmniejsza liczbę zdarzeń sercowo-naczyniowych, ryzyko niewydolności serca i powikłań mikronaczyniowych.

Aby określić optymalne docelowe poziomy ciśnienia krwi przeprowadzono wiele analiz badań. Jedna z największych metaanaliz (połączenie, uogólnienie wyników z wielu badań) objęła 73913 osób z cukrzycą. W porównaniu z mniej ścisłą kontrolą ciśnienia krwi, intensywniejsze leczenie hipotensyjne znacznie zmniejszyło ryzyko udaru – o 31%, ale nie miało wpływu na obniżenie ryzyka zawału serca.

Inna metaanaliza 19. badań, z udziałem 44989 pacjentów, wykazała, że średnie ciśnienie krwi 133/76 mmHg wiąże się z 14% zmniejszeniem ryzyka poważnych zdarzeń sercowo-naczyniowych, w porównaniu ze średnim ciśnieniem krwi 140/81 mmHg. Ta korzyść była największa u osób z cukrzycą.

Analiza badań z udziałem pacjentów z cukrzycą typu 2 i osób z upośledzoną tolerancją glukozy, z osiągniętym skurczowym ciśnieniem krwi <135 mmHg w grupie intensywnego leczenia, wykazała 10% zmniejszenie śmiertelności z jakiejkolwiek przyczyny i obniżenie ryzyka udaru mózgu o 17%.

Ochrona przeciwsłoneczna

Coraz większą rolę w ochronie przeciwsłonecznej grają składniki pochodzenia naturalnego, posiadające zdolność pochłaniania promieniowania UV oraz wtórne substancje fotoochronne – przeciwutleniacze.

Antyoksydanty neutralizują wytwarzane pod wpływem światła słonecznego wolne rodniki, które są głównymi winowajcami uszkodzeń skory. W przeciwieństwie do syntetycznych filtrów fotoprotekcyjnych wnikanie przeciwutleniaczy do głębiej położonych warstw skóry jest zjawiskiem korzystnym, a wręcz pożądanym. Witaminy E i C, flawonoidy, koenzym Q10 oraz β-karoten to antyoksydanty najczęściej wykorzystywane w seriach słonecznych znanych marek kosmetycznych. Jako, że witamina E w postaci wolnego tokoferolu wykazuje ograniczoną trwałość, w produktach promieniochronnych stosowana jest zazwyczaj w postaci bardziej stabilnych estrów np. octanu tokoferylu. Natomiast witaminę C używa się w formie dobrze wnikających w warstwę rogową pochodnych lipofilowych, takich jak palmitynian askorbylu.

Miałem zawał serca. Co dalej?

Wkrótce po zawale chorzy powinni zacząć lekkie ćwiczenia w ramach tzw. rehabilitacji kardiologicznej. Po zakończeniu tego etapu, na podstawie testu wysiłkowego (EKG wykonywane w czasie marszu na specjalnej bieżni), lekarz określi, jak duże obciążenia treningowe są dla pacjenta bezpieczne. Łatwo się domyślić, że nie będą to wycieczki górskie, ale po odpowiednim treningu być może uda się spacer po naszych urokliwych dolinach.

Ogólnie poleca się takie aktywności, jak: spacer, spacer z kijkami (nordic walking), rower czy pływanie. Do tego można zalecić różne ćwiczenia małych grup mięśniowych połączone z rozciąganiem. Zwróciłbym uwagę na spacery z kijkami, które są uważane za bezpieczną i skuteczną formę treningu i rekreacji. Pozwalają one spalić więcej kalorii niż zwykły spacer, ponieważ zwiększają aktywność górnych partii mięśniowych. Będą one korzystne u osób z cukrzycą, nadwagą, bolami kręgosłupa.

Przypominam, że pacjent z chorobami układu sercowo-naczyniowego powinien uzgadniać swój program ćwiczeń z kardiologiem.

Co na wakacyjne kłopoty zdrowotne?

Podczas wyjazdów wakacyjnych mogą niestety wystąpić różne problemy zdrowotne. Bóle, przeziębienie, dolegliwości gastryczne, zranienia itd. Warto więc mieć ze sobą kilka medykamentów – albo wiedzieć, co kupić w miejscowej aptece – aby sobie poradzić w kłopotliwych sytuacjach.

Środki dezynfekujące i opatrunkowe to podstawa każdej apteczki. Zwykłe skaleczenie wymaga odkażenia i zabezpieczenia przed zabrudzeniem. Szczególnie diabetycy powinni o tym pamiętać, ponieważ niewielka rana może przeistoczyć się w duży problem. Pamiętaj, przewlekle utrzymująca się wysoka glikemia utrudnia gojenie ran. Do dezynfekcji warto używać antyseptyków o szerokim spektrum działania – preparatów zawierających takie substancje, jak oktenidyna, poliheksanidyna oraz jodopowidon.

Spośród środków opatrunkowych wybierz bandaże o rożnych szerokościach i przeznaczeniu. Opasek dzianych używaj do zabezpieczenia ran, zadrapań, skaleczeń, zaś elastycznych – przy stłuczeniach, nadwerężeniu stawów, skręceniach. Możesz zaopatrzyć się także w opatrunek w płynie lub w sprayu. Po aplikacji tworzy na skórze warstwę ochronną, przepuszczalną dla powietrza, ale nieprzenikalną dla wody i kurzu. Nie trzeba go usuwać, sam schodzi po kilku dniach. Pamiętaj też o jałowych gazikach i gazie.