Przebyty zawał mięśnia serca stanowi poważny sygnał i nie można tu niczego zaniedbać. Należy wykorzystać wszystkie możliwe sposoby, aby nie dopuścić do dalszego postępu zmian miażdżycowych w tętnicach. W tym sensie celem całej terapii będzie zapobieganie dalszym powikłaniom naczyniowym. Zawał serca oznacza niedokrwienie serca, które prowadzi do martwicy fragmentu tego mięśnia. Niedokrwienie jest spowodowane przez znaczne zwężenie lub zamknięcie przez blaszki miażdżycowe lub skrzepliny światła naczynia, które doprowadza krew do mięśnia serca. Najważniejsze czynniki, które sprzyjają temu fatalnemu w skutkach procesowi miażdżycowemu, to cukrzyca, nadciśnienie tętnicze, zaburzenia lipidowe (podwyższony poziom cholesterolu i triglicerydów we krwi), otyłość, palenie papierosów, napięcia psychiczne (potocznie nazywane stresem). Jak łatwo zauważyć, wszystkie te czynniki w jakimś stopniu można samemu modyfikować z korzyścią dla zdrowia.
Kompleksowe leczenie cukrzycy (tzn. dieta, tryb życia i leki) powinno doprowadzić do poprawy wyrównania przemiany materii. Jeśli leczenie dietetyczne i środki doustne okażą się po pewnym czasie nieskuteczne, to prawdopodobnie zaistnieje potrzeba włączenia insuliny. U części pacjentów z zachowanym wydzielaniem insuliny należy rozważać zastosowanie skojarzonej terapii środkami doustnymi i insuliną. W przypadku osób z chorobą niedokrwienną serca trzeba wspomnieć o ryzyku hipoglikemii (dotyczy to zwłaszcza chorych leczonych insuliną, choć środki doustne też mogą stać się przyczyną niedocukrzenia), które dodatkowo może doprowadzić do zwiększenia niedotlenienia serca.
Cel leczenia nadciśnienia tętniczego u diabetyków jest podobny jak u osób ze znacznie zwiększonym ryzykiem sercowo-naczyniowym. Do tej grupy należą m.in. pacjenci po przebytym zawale mięśnia serca, udarze mózgu, czy też ze stwierdzoną niewydolnością nerek. Należy dążyć do utrzymywania ciśnienia poniżej 130/80 mm Hg (u osób starszych leki hipotensyjne należy wdrażać ostrożnie). Warto pamiętać o niefarmakologicznych metodach leczenia nadciśnienia. Są to normalizacja masy ciała, aktywność fizyczna, ograniczenie spożycia soli kuchennej i alkoholu, zaniechanie palenia papierosów, zmniejszenie, na ile to możliwe, sytuacji stresowych (tu często potrzebna jest zmiana postawy wobec różnych problemów, nabranie dystansu i uznanie zdrowia i zachowania sprawności jako ważniejszych wartości).
W leczeniu nefropatii ważna będzie dieta, kontrola nadciśnienia tętniczego i terapia farmakologiczna zgodnie z zaleceniami nefrologa.
Leczenie otyłości i zaburzeń lipidowych to przede wszystkim dieta. Dodatkowo w przypadku znaczącego podwyższenia poziomu cholesterolu lub triglicerydów stosuje się środki farmakologiczne.
dr n. med. Piotr Barczyński