Kiedy podawać insulinę?
W przypadku cukrzycy typu 2 insulinoterapię rozpoczyna się w sytuacji, kiedy zostaną stwierdzone przeciwwskazani do stosowania doustnych leków przeciwhiperglikemicznych, jak również wówczas, gdy pacjent jest już leczony tymi lekami, ale nie pozwalają one na osiągnięcie wyznaczonych celów terapeutycznych. W niektórych przypadkach u osób z cukrzycą typu 2 insulinę stosuje się okresowo, np. w sytuacji wykrycia choroby ze znaczną hiperglikemią, w ciąży, w okresie okołooperacyjnym, w ostrym zespole wieńcowym i innych chorobach indukujących wysokie wartości glikemii.
Zalecenia Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego przewidują insulinoterapię na etapie leczenia cukrzycy, kiedy zalecenia behawioralne i metformina nie dają oczekiwanych wyników w zakresie wartości hemoglobiny glikowanej (HbA1c >7%). Wyraźnie podkreśla się w nich, że rozpoczęcie insulinoterapii poprzedzone powinno być kilkakrotnym stwierdzeniem HbA1c >7%.
W Polsce często nie rozpoczyna się leczenia insuliną pacjentów przewlekle niewyrównanych metabolicznie z powodu z jednej strony oporu pacjenta (ze strachu przed iniekcją i insulinoterapią jako tą stosowaną w bardziej zaawansowanym stadium cukrzycy), z drugiej zaś – z obawy lekarza (z powodu możliwych hipoglikemii czy niepożądanego przyrostu masy ciała oraz konieczności dodatkowej edukacji pacjenta).
Wybór modelu insulinoterapii
Po podjęciu decyzji o rozpoczęciu insulinoterapii, trzeba wybrać jej konkretny model. Zasadniczo, o ile nie ma przeciwwskazań w stosunku do metforminy, w cukrzycy typu 2 zawsze stosuje się terapię skojarzoną.
Zapotrzebowanie na insulinę w cukrzycy typu 2 może się kształtować od dawki 0,1 do 1 jednostki na kilogram masy ciała. Przy dużym defekcie wydzielania insuliny zapotrzebowanie na nią powinno się mieścić w przedziale 0,5 – 1 j. na kg masy ciała na dobę.
U osób z cukrzycą typu 2 zastosowanie znajdują różne modele insulinoterapii. Zalecenia towarzystw diabetologicznych zawierają wskazówki, aby leczenie insuliną rozpoczynać od dodania do doustnych leków przeciwhiperglikemicznych insuliny ludzkiej o przedłużonym działaniu lub długo działającego analogu insuliny.
W sytuacji znacznego deficytu insuliny endogennej zalecane są modele z wykorzystaniem fabrycznie przygotowanych mieszanek insuliny ludzkiej lub dwufazowe analogi insuliny. U niektórych osób z cukrzycą typu 2 najkorzystniejsze wyniki glikemii uzyska się, stosując przed posiłkami szybko działające preparaty insuliny.
Osoby aktywne z cukrzycą typu 2 zmotywowane do optymalnego leczenia mogą być także kandydatami do metody intensywnej insulinoterapii z zastosowaniem zmiennych dawek preparatu insuliny szybko działającej lub jej analogu.
Niezależnie od zastosowanego schematu insulinoterapii, u osoby z cukrzycą typu 2 należy pamiętać o skojarzeniu insuliny z metforminą, jeżeli nie ma przeciwwskazań do jej stosowania, oraz o przestrzeganiu zasad zdrowego żywienia.
Na koniec jeszcze raz warto podkreślić, że systematyczna edukacja prowadzona przez wykwalifikowany zespół terapeutyczny zwiększa skuteczność i bezpieczeństwo leczenia cukrzycy .
Tekst autoryzowany opracowany na podstawie wykładu wygłoszonego przez prof. dr hab. n med. Dorotę Zozulińską-Ziółkiewicz podczas konferencji „Pielęgniarstwo diabetologiczne XXI wieku dla pielęgniarek i położnych (w ramach projektu edukacyjnego SEDNO)
Opracowanie: Katarzyna Grabowska