PERSPEKTYWY I ZBLIŻENIA
Światowy Dzień Cukrzycy 2018 – W rodzinie siła
Każda osoba z cukrzycą, bez względu na wiek, powinna czuć, że nie jest sama w chorobie, że w chwilach znużenia i wypalenia nieustanną walką o zdrowie, ktoś przypomni jej o wzięciu leków, zmierzeniu glikemii, zrobi zdrową kanapkę, wyciągnie z domu na spacer czy rower. To takie proste, niby oczywiste, ale czy faktycznie? Na pewno nie napawa optymizmem fakt, że cukrzyca nie jest zbyt częstym tematem rozmów w domu. Z badań przeprowadzonych na zlecenie Stowarzyszenia Edukacji Diabetologicznej (SED) wynika, że w 44% rodzin mówi się o niej bardzo rzadko, u 20% od czasu do czasu. W przypadku tylko (a może aż?) 25% (typ 1) i 31% (typ 2) rodziny razem przygotowują posiłki zgodnie z zaleceniami zdrowego odżywiania, a wspólny wysiłek fizyczny w rekomendowanym wymiarze stosuje zaledwie 21% (typ 2) i 11% (typ 1) rodzin. (Co niezwykle niepokojące, aż 46% osób z cukrzycą typu 2 w ogóle nie podejmuje żadnej aktywności fizycznej!). W tych codziennych staraniach diabetyków o zdrowie, dopingowaniu ich do działania i kontroli cukrzycy, współdzieleniu niektórych zadań, powinni aktywnie uczestniczyć ich bliscy (zdrowe jedzenie i wysiłek fizyczny przysłużą się całej rodzinie). Ale nie tylko najbliżsi mogą dawać wsparcie. Jak powiedział prof. Maciej Małecki, pojęcie rodziny należy traktować szerzej – odnieść je do całego społeczeństwa.
DIABETYK POLECA
Święta na diecie, czy świąteczna dieta?
Nie jest tajemnicą, że jestem dość liberalna w stosunku do tzw. trzymania diety w okresie świątecznym, ale… no właśnie, jest kilka „ale”, na które warto zwrócić uwagę.
Istotną kwestią jest znajomość składu potraw, by oszacować wpływ posiłku na glikemię. Ponadto znając stężenie glukozy we krwi, możemy na bieżąco kontrolować sytuację i wdrażać „plan naprawczy”, choćby wybierając się na spacer w celu obniżenia glikemii. Zachęcam do tego, niezależnie od aury, gdyż może to być jeden ze skuteczniejszych sposobów obniżenia hiperglikemii po wigilijnej wieczerzy.
Chyba najtrudniejsze w okresie świątecznym jest unikanie podjadania. Dość dobrze sprawdza się metoda (i do jej stosowania zachęcam) nałożenia sobie na jeden talerz wszystkiego, na co mamy ochotę. Przekaz wizualny robi czasami naprawdę ogromne wrażenie, obrazując, jak dużo pochłaniamy. Jeśli będziemy wielokrotnie nakładać sobie małe porcje, nie zauważymy sumarycznej ilości spożywanego przez nas jedzenia. Kolejną cenną umiejętnością jest oszacowywanie, choćby orientacyjne, składników energetycznych, wyrażonych liczbą wymienników węglowodanowych i białkowo-tłuszczowych. Aby to sobie ułatwić, możemy skorzystać z tabeli zawartych w Internecie, czy z jednej z aplikacji dostępnych na smartfony.
Ta wiedza pomoże nam w dobraniu optymalnej dawki insuliny.
ROZWAŻANIA O CUKRZYCY
Wytyczne leczenia cukrzycy typu 2 – ADA – EASD
Głównym celem opieki nad pacjentem z cukrzycą typu 2 jest zapobieganie powikłaniom narządowym oraz optymalizacja jakości życia – piszą autorzy wytycznych ADA-EASD.
Cele leczenia cukrzycy określono akronimem SMART, który tworzą pierwsze litery słów w języku angielskim: Specific,Measurable, Achievable, Realistic, Time limited. Oznacza to, że cele powinny być: specyficzne, mierzalne, osiągalne, realistyczne i o określonej perspektywie czasowej. Wiele uwagi w wytycznych poświęcono wyborowi diety i rodzajów aktywności fizycznej. Podkreślono, że stosowanie diety jest z reguły działaniem niegenerującym dodatkowych kosztów w budżecie pacjentów, jednak wymaga motywacji i wiedzy o korzyściach płynących z tej metody leczenia. Dieta śródziemnomorska oraz dieta DASH są zalecane najczęściej. Jeśli chodzi o ruch, to mamy spory wybór odpowiednich rodzajów aktywności fizycznej: spacery, biegi, pływanie, jazda na rowerze, joga, tai chi – wszystkie te formy są wskazane dla diabetyków, a wybór zależy od ich indywidualnych preferencji.
POD LUPĄ
Niestrawność, zgaga, wzdęcia…
Niestrawność, zgaga, ból brzucha, wzdęcia, nudności… w każdej domowej apteczce można
znaleźć co najmniej kilka preparatów na wymienione objawy. Czy wiemy jednak, który z nich zastosować w konkretnej dolegliwości gastrycznej? Okazuje się, że nietrudno o błąd…
Podstawą skutecznego leczenia jest prawidłowa diagnoza. Dopiero wiedząc, co dolega choremu, można podjąć decyzję o tym, jakie leki należy mu podać. Warto o tym pamiętać szczególnie w przypadku dolegliwości gastrycznych, w których apteczny asortyment preparatów dostępnych bez recepty jest szczególnie szeroki. A jak zdiagnozować dolegliwości żołądkowe? Przede wszystkim warto znać ich podłoże, mechanizm i przyczynę.
Rozpoznanie ułatwia też występowanie poszczególnych objawów w konkretnych konfiguracjach.
Częstym błędem jest podawanie popularnych kropli żołądkowych jako remedium na zgagę lub nadkwaśność. Powodują one bowiem zwiększenie wydzielania soków trawiennych, podniesienie ich poziomu i w rezultacie nasilenie bólu czy pieczenia w przełyku. Ich stosowanie jest przeciwwskazane także w przypadku choroby wrzodowej żołądka
ABC INSULINOTERAPII
Wzmożona świąteczna kontrola
Jeśli glikemia wynosi powyżej 300 mg/dl, wymaga kontroli ciał ketonowych w moczu za pomocą pasków testowych. W przypadku obecności w moczu glukozy i acetonu zaleca się pilną konsultację lekarską, ponieważ organizmowi ewidentnie brakuje insuliny. W tym przypadku należy zintensyfikować leczenie insuliną.
Gdy osoba z cukrzycą przyjmuje doustne leki przeciwcukrzycowe, nie ma możliwości modyfikacji glikemii farmakologicznie. W tym przypadku zaleca się zwiększenie wysiłku fizycznego, np. spacer po każdym spożytym posiłku, a także unikanie dań słodkich oraz o wysokim indeksie glikemicznym (…)
Często się zdarza, że osoby zdrowe nie rozumieją, jak trudno diabetykom utrzymać prawidłową kontrolę glikemii i częstują ich, a czasami wręcz zachęcają do spożycia ryzykownych specjałów. Zazwyczaj nie kieruje nimi zła wola, ale raczej brak świadomości. To jednak nie ułatwia diabetykowi sytuacji. Dlatego zachęcamy do przygotowania zdrowych dań dla osób z cukrzycą, które nie będą ich narażały na hiperglikemię, złe samopoczucie czy po prostu dyskomfort towarzyski. Dobrym rozwiązaniem jest przyrządzenie dla wszystkich choć części tradycyjnych potraw w wersji zdrowszej, mniej kalorycznej. Przysłuży się to wszystkim biesiadnikom.