Jak wiadomo, cukrzyca jest najczęstszym zaburzeniem gospodarki węglowodanowej spowodowanym nieprawidłowym wydzielaniem lub nieprawidłowym działaniem insuliny. Ponieważ jej niezwykle ważną cechą jest destrukcyjny wpływ na stan układu naczyniowego, może doprowadzać do powstawania zmian patologicznych w praktycznie każdym narządzie. A zatem może być także przyczyną wystąpienia różnych powikłań w każdej części narządu wzroku.
USZKODZENIA PRZEDNIEGO ODCINKA GAŁKI OCZNEJ
Stosunkowo najwięcej miejsca w literaturze poświęcono cukrzycowym zmianom w siatkówce, zwanym retinopatią cukrzycową. Ma to oczywiście swoje uzasadnienie, gdyż są to zazwyczaj zmiany powodujące postępujące obniżenie ostrości widzenia, a równocześnie ich leczenie napotyka na wiele trudności i często nie daje zadowalających rezultatów. Trzeba więc – zawsze we współpracy z lekarzem diabetologiem – robić wszystko, aby nie dopuścić do powstania uszkodzeń siatkówki.
Należy jednak zwrócić uwagę na możliwość występowania uszkodzeń cukrzycowych również w innych strukturach oka. Większość z tych zmian nie ma istotnego wpływu na proces widzenia, ale ich pojawienie się jest często pierwszym istotnym sygnałem zwiastującym toczący się proces chorobowy w obrębie struktur oka. Stwierdzenie niektórych charakterystycznych dla cukrzycy nieprawidłowości także w przednim odcinku oka powinno sygnalizować pacjentowi i zespołowi lekarskiemu (diabetolog – okulista) celowość wdrożenia odpowiedniego leczenia albo rewizji dotychczasowej terapii. Tylko odpowiednio wczesnym działaniem można zapobiec ciężkim uszkodzeniom cukrzycowym narządu wzroku.
W obrębie powiek – w przebiegu cukrzycy mogą występować trudno gojące się i uporczywie nawracające zmiany zapalne brzegów oraz pozostałych struktur powiek. Jednak najbardziej powszechnie obserwuje się mnogie, powtarzające się jęczmienie. Stany te wymagają specjalistycznego leczenia w gabinecie okulistycznym, aby nie tylko uzyskać poprawę miejscową, ale też uniemożliwić rozwój infekcji i jej przejście na głębsze struktury, w tym na tkanki całego oczodołu.
Tak jak w każdym stanie zapalnym, tak i tu konieczne jest podjęcie próby znalezienia ogniska infekcji (często w obrębie zębów, zatok przynosowych nosa itd.) i jego likwidacji. Pamiętajmy, że popularne „domowe” sposoby leczenia stanów zapalnych w obrębie powiek rzadko kiedy dają zadowalające efekty.
W obrębie mięśni poruszających gałkę oczną, tzw. mięśni zewnętrznych oka – mogą w przebiegu cukrzycy wystąpić niedowłady. Rzadziej dotyczy to mięśnia, który unosi powiekę górną. Objawy te na szczęście mogą się cofać samoistnie w ciągu kilku tygodni lub miesięcy. Przyczyną są oczywiście następstwa uszkodzenia naczyń, a konkretnie mikrowylewy w pewnych strukturach nerwowych odpowiadających za unerwienie tych mięśni. Ponieważ problem dotyczy najczęściej osób, które dotychczas miały właściwe ustawienie gałek ocznych i nagle zauważyły u siebie powstanie zeza, szybko dochodzi do wizyty u lekarza okulisty. Pozwala to na istotne skrócenie procesu diagnostycznego, w tym wykluczenie innych przyczyn powyższej patologii (dzięki między innymi konsultacji neurologicznej) i włączenie lub modyfikację dotychczasowego leczenia.
W obrębie spojówek gałki ocznej – u części osób chorujących na cukrzycę można zaobserwować charakterystyczne zmiany naczyniowe dotyczące miejscowego poszerzenia żył, nieraz wręcz ich rozdęcia i tworzenie połączeń w postaci pętli. Ten stan najczęściej nie zakłóca prawidłowego funkcjonowania spojówki, a także wyjątkowo rzadko jest na tyle widoczny gołym okiem, że mógłby stanowić problem kosmetyczny (można wtedy skorzystać z porady okulistycznej i w jej rezultacie zastosować do worka spojówkowego lek obkurczający miejscowo naczynia krwionośne).