Diabetyk | Terapia
CHOROBA WIEŃCOWA U DIABETYKÓW
Skala i mechanizmy zjawiska
Powszechnie wiadomo, że liczba osób z cukrzycą i chorobą wieńcową wzrasta. Na świecie na cukrzycę choruje ok. 170 mln ludzi, w 2030 r. może ich być 370 mln. Około 11% pacjentów poddawanych zabiegom angioplastyki wieńcowej w Polsce choruje na cukrzycę, a na świecie jest ich dwukrotnie więcej.
Mimo zastosowania tej nowoczesnej metody leczenia rokowanie w przypadku współistnienia cukrzycy u osób powyżej 45. roku życia nie jest korzystne. Diabetycy są bardziej narażeni na powikłania choroby wieńcowej i ponowne zawały serca. Decyduje o tym dłuższe w czasie narażenie śródbłonka naczyń na toksyczne działanie wysokiego poziomu glukozy oraz częste współistnienie zaburzeń lipidowych. U diabetyków są większe nacieki miażdżycowe w naczyniach, w których ponadto jest więcej lipidów, a zatem naczynia krwionośne są bardziej narażone na powstawanie zakrzepów.
Niekorzystne odrębności
Ponieważ podwyższone stężenie glukozy we krwi toksycznie działa na wnętrze naczyń krwionośnych w całym układzie krążenia, naturalną konsekwencją jest większa rozległość zmian naczyniowych u osób z cukrzycą niż u innych chorych. W badaniach koronarograficznych u diabetyków stwierdza się zwykle chorobę wieńcową obejmującą większe odcinki naczyń (tzw. choroba wieńcowa wielonaczyniowa), zmiany miażdżycowe występują w wielu miejscach, co sprzyja powstawaniu zawałów obejmujących większą powierzchnię mięśnia sercowego. Wobec dużej rozległości zawału serca rokowanie jest gorsze. Przyczynia się do tego także występowanie miażdżycy w innych niż krążenie wieńcowe odcinkach układu krążenia. Nie u wszystkich jednak pacjentów musi dochodzić do zawału serca – aby uchronić się przed tym groźnym powikłaniem choroby wieńcowej, konieczne jest staranne przestrzeganie dość wyśrubowanych zaleceń.
Cele terapeutyczne
Pacjent z chorobą wieńcową i cukrzycą musi bardzo dbać o swoje zdrowie. Ciśnienie krwi nie powinno przekraczać u niego wartości 140/90 mmHg, a jeżeli cierpi na współistniejącą niewydolność nerek przebiegającą z białkomoczem >1,0 g/dobę, ciśnienie powinno być niższe niż 125/75 mmHg. Poziom glukozy na czczo nie powinien przekraczać 108 mg/dl, a po posiłku 135 mg/dl u osób z cukrzycą typu 2 oraz być w granicach 130–160 mg/dl u osób z cukrzycą typu 1 (dwie godziny po jedzeniu).
Glikemia poposiłkowa jest ważnym parametrem, bo im jest wyższa, tym większe jest zagrożenie wystąpieniem powikłań sercowo-naczyniowych u danej osoby.
Poziom cholesterolu całkowitego powinien być poniżej 175 mg/dl, a cholesterolu „złego”, czyli frakcji LDL poniżej 75 mg/dl. Poziom cholesterolu HDL powinien być powyżej 40 mg/dl u mężczyzn oraz 46 mg/dl u kobiet, a stężenie triglicerydów nie powinno przekraczać 150 mg/dl.
W dobie ograniczeń w ochronie zdrowia częste wykonywanie badań kontrolnych krwi może być kłopotliwe, ale inne pomiary, możliwe do wykonania w warunkach domowych, też mogą dobrze ilustrować realizację zalecanych celów terapeutycznych diabetyków. Pomiary te to obwód talii oraz wskaźnik BMI. U kobiet z cukrzycą obwód talii nie powinien przekraczać 80 cm, a u mężczyzn 94 cm. Wskaźnik BMI powinien być poniżej 25. Obliczamy go podnosząc wzrost wyrażony w metrach do kwadratu i dzieląc przez otrzymaną liczbę masę ciała. Mój wzrost wynosi 164 cm, mnożę więc 1,64 przez 1,64 i otrzymuję po zaokrągleniu wynik 2,69. Ponieważ ważę 64 kg, dzielę 64 przez 2,69 i otrzymuję wynik mojego BMI 23,8. Wskaźnik BMI poniżej 25 oraz podane wyżej wartości obwodu w talii powinny utrzymywać także osoby z dodatnim wywiadem rodzinnym w kierunku cukrzycy i to jest właśnie moja osobista motywacja do zaciskania pasa na tali nieprzekraczającej 80 centymetrów.
dr n. med. Krystyna Knypl