Umiejętność przestrzegania zaleceń lekarskich w wypadku cukrzycy czy nadciśnienia tętniczego ma bez wątpienia znaczenie podstawowe w ich leczeniu. To także warunek, którego codzienne dopełnianie umożliwia zachowanie dobrego stanu zdrowia i dobrej jakości życia w sytuacji istnienia choroby przewlekłej.
Podstawową cechą, która ułatwia dostosowanie się do zaleceń, jest świadomość korzyści zdrowotnych płynących z systematycznego leczenia. Jest ona zróżnicowana w zakresie poszczególnych chorób przewlekłych. Niewątpliwie jest ona największa, gdy dotyczy chorób nowotworowych – wszyscy wiedzą, że schorzenia onkologiczne to bardzo poważna sprawa, a ponadto na ogół towarzyszą im zauważalne i niepokojące objawy. Weźmy klasyczne objawy raka nerki: ból, guz, krwiomocz – każdy, kto zauważy takie zmiany w swoim organizmie, biegnie do lekarza i starannie przestrzega jego zaleceń.
Gorzej sprawa wygląda w wypadku schorzeń przewlekłych, które na pewnych etapach przebiegają bezobjawowo. Wiele osób z cukrzycą typu 2 przez dłuższy czas nie jest świadoma choroby, bo nie daje ona charakterystycznych objawów. Gdy zaś objawy występują, nie zawsze nasuwają skojarzenie z podwyższonym poziomem glukozy.
Podobnie ma się sprawa z nadciśnieniem tętniczym, które u wielu osób nie daje zauważalnych symptomów. Charakterystyczny dla wczesnych postaci nadciśnienia tętniczego poranny ból głowy w okolicy potylicznej bywa odnoszony do wahań ciśnienia atmosferycznego lub przebytych stresów. A skoro taka typowa dolegliwość jest często mylnie interpretowana jako skutek działania czynników zewnętrznych, to rzadko kto odczuwa potrzebę poszukiwania przyczyn chorobowych.
Przestrzeganie pewnych ogólnych reguł w chorobach przewlekłych pomaga w uzyskaniu dobrych wyników leczenia, a co za tym idzie, dobrego samopoczucia. Spróbujmy je przeanalizować!
1. Zrozumienie zaleceń
Dla prawidłowego przestrzegania zaleceń lekarskich fundamentalne znaczenie ma ich właściwe zrozumienie. Gdy lekarz wydaje zalecenia, należy wysłuchać go z uwagą, a jeżeli w związku z tą lekarską informacją powstanie nawet najmniejsza wątpliwość, należy ją od razu wyjaśnić. W żadnym wypadku nie wolno jej po swojemu interpretować, może to bowiem spowodować poważne konsekwencje. Niekiedy lekarz wydaje zalecenia na piśmie. Jeżeli tego nie robi, trzeba samodzielnie zanotować w trakcie wizyty informacje dotyczące leków i diety. Z tego też powodu warto przed każdą wizytą u lekarza pamiętać o zabraniu notesu i długopisu. Jeśli ktoś używa okularów do czytania, także powinien zabrać je ze sobą, aby w optymalnych warunkach notować otrzymywane zalecenia.
2. Systematyczność leczenia
Schorzenia przewlekłe, takie jak: cukrzyca, niewydolność serca, nadciśnienie tętnicze, wymagają długotrwałego zażywania leków. W zasadzie większość leków na te schorzenia wymaga stosowania przewlekłego. Nie zawsze wiedziałam, jak objaśnić to pacjentowi, ale od pewnego czasu po prostu zadaję pytanie: czy przejmuje się pan, że przez całe życie trzeba myć się, obcinać paznokcie, jeść, spać i kupować ubrania? Pytaniem tym chcę mu uzmysłowić, że jest wiele czynności, które musimy wykonywać tak długo, jak długo żyjemy, i nie jest to powód do szczególnego zmartwienia.
Nie należy żywić obaw o „przyzwyczajenie się” organizmu do leków przeciwcukrzycowych czy stosowanych w chorobach układu krążenia, bo zjawisko takie nie występuje. Może zdarzyć się oporność na leki lub może wystąpić działanie niepożądane w trakcie kuracji – wtedy lek się odstawia i stosuje inny, bezpieczny. Natomiast „przyzwyczajenie” jako forma uzależnienia narkotycznego w odniesieniu do tego rodzaju leków nie występuje.
W regularnym zażywaniu leków pomaga połączenie tej czynności z innym codziennie wykonywanym zadaniem, jak jedzenie śniadania, mycie zębów czy wyłączenie budzika. Ostatnio pojawiły się nawet pomysły na usługę polegającą na wysyłaniu wiadomości SMS przypominającej o zażyciu leku!
