W Polsce jest ogromna potrzeba powstawania ośrodków, które na co dzień zajmowałyby się profilaktyką oraz edukacją w zakresie stopy cukrzycowej. To by uchroniło nas, jako społeczeństwo, przed potencjalnym zagrożeniem, jakim jest Zespół Stopy Cukrzycowej.
Z powodu cukrzycy pogarsza się ukrwienie stóp, w wyniku czego skóra staje się podatna na uszkodzenia. Ze względu na zaburzenia krążenia nie odczuwa się bólu i temperatury, dlatego łatwo dochodzi do urazów kończyn. Niezauważone infekcje, późne zgłoszenie się do lekarza i późne włączenie właściwego leczenia mogą skutkować trudno gojącym się owrzodzeniem, amputacją palca, stopy lub nawet całej kończyny. Amputacja z powodu cukrzycy i jej przewlekłych powikłań skraca życie chorego. Dlatego pacjent i jego rodzina powinni zrobić wszystko, by nie dopuścić do takiego zaawansowania choroby, które dla ratowania życia będzie wymagało tak drastycznej ingerencji chirurgicznej.
Warunkiem właściwej profilaktyki jest wiedza, wszechstronne edukowanie zarówno pacjenta, jak i jego rodziny. Może tę edukację prowadzić wykwalifikowana pielęgniarka zajmująca się na co dzień medyczną pielęgnacją stóp oraz wykonywaniem drobnych zabiegów – w ramach profilaktyki i leczenia patologicznych zmian skórnych na stopie cukrzycowej. Jej starania mogą uchronić chorego przed przeistoczeniem się drobnych otarć czy ranek w owrzodzenie, jak też przed wielomiesięcznym leczeniem. W efekcie tego możliwe jest ocalenie kończyny przed komplikacjami i przywrócenie normalnego – jak przed powstaniem objawów stopy cukrzycowej – funkcjonowania pacjenta. Wiedza raz nabyta wymaga powtarzania – reedukacja chorego i jego rodziny jest jak najbardziej wskazana. Dzięki edukacji i profilaktyce w zakresie stopy cukrzycowej można uniknąć takich sytuacji, jak kosztowne specjalistyczne leczenie szpitalne, rehabilitacja, pogorszenie jakości życia (inwalidztwo), konieczność angażowania opieki społecznej, depresja niszcząca radość życia.
Jeżeli już pojawi się owrzodzenie na stopie, należy stosować się do zasad zintensyfikowanej pielęgnacji:
Etap 1 – toaleta stopy
Celem jest pozbycie się bakterii naskórnych, własnych, fizjologicznych, bytujących na skórze w warunkach fizjologicznych. W przypadku owrzodzenia bakterie te stają się patogenami i powodują stan zapalny i rozwój zakażenia. Podwyższony poziom cukru we krwi sprzyja ich namnażaniu się. Należy:
- myć całą stopę oprócz rany w temperaturze poniżej 37oC, np. mydłem szarym, bezzapachowym; czas trwania kąpieli nie może przekraczać trzech – czterech minut (nie wolno moczyć nóg, bo skóra staje się przesuszona, a zmienione pH powoduje jej pękanie);
- spłukać i osuszyć stopę; osuszyć także dokładnie przestrzenie między palcami, bo wilgotność w tych miejscach sprzyja grzybicy; ranę przemyć solą fizjologiczną (w ten sposób usuniemy z niej tkankę chorobowo zmienioną oraz bakterie).
Etap 2 – odkażanie
Zastosuj antyseptyk, środek bezbarwny, bezzapachowy, delikatny, ale skuteczny, np. Octenisept (ok. 5 min.). Odkaź całą stopę, a następnie osusz ją i przestrzenie między palcami gazikiem jałowym. Ponieważ jest to środek bezalkoholowy, nie wyparuje szybko po osuszeniu skóry i może pozostać w ranie.
Etap 3 – pielęgnacja skóry
Pielęgnuj skórę stopy wokoło rany oraz inne jej powierzchnie, omijając przestrzenie między palcami. Możesz zastosować bardzo łagodne i delikatne, gotowe maści (np. Linomag lub Alantan), lub maść na receptę robioną wg receptury zawierającej witaminę A i maść cholesterolową. Dobrze się rozprowadza, szybko wchłania i jest antyalergiczna. Można ją stosować na suchą skórę, która w przypadku cukrzycy jest bardzo uciążliwą przypadłością. Dochodzi bowiem do dużej hiperkeratozy (znacznego pogrubienia warstwy rogowej naskórka). Nie stosuj maści na rany, ale wokoło nich, aby nie blokować odpływu z nich treści (płynu surowiczego lub wydzieliny ropnej). Maści lub kremu z mocznikiem używaj tylko profilaktycznie.
