Choroba a zapotrzebowanie na insulinę
Gorączka zwiększa zapotrzebowanie na insulinę.
Ale – osłabiony apetyt i mniej spożytych pokarmów zmniejszają zapotrzebowanie na insulinę.
Zatem – prawdopodobnie będziesz potrzebował takiej samej dobowej dawki insuliny, co zwykle.
W czasie gorączki będziesz potrzebować 25–50% insuliny więcej.
Ryzyko kwasicy ketonowej może być zwiększone z powodu niedoboru insuliny. Mierz stężenia związków ketonowych we krwi lub w moczu!
Ale – możesz potrzebować mniej insuliny, jeśli masz nieżyt żołądkowo-jelitowy z takimi objawami, jak wymioty oraz biegunka.
NUDNOŚCI I WYMIOTY
Nudności i wymioty są częstymi objawami różnych chorób, zwłaszcza u dzieci. Jednocześnie objawy te u dziecka z cukrzycą mogą być pierwszą oznaką niedoboru insuliny. Dlatego zawsze należy oznaczyć wartości glikemii oraz stężenie związków ketonowych, gdy pojawiają się nudności i wymioty. W przypadku wysokiego stężenia glukozy i związków ketonowych we krwi (lub acetonu w moczu) powodem tych nieprzyjemnych doznań dziecka jest niedobór insuliny. Ilość insuliny może okazać się niewystarczająca pomimo wstrzyknięcia normalnej dawki, ponieważ trwająca choroba infekcyjna może zwiększyć zapotrzebowanie organizmu na insulinę. Z drugiej strony, gdy glikemia jest niska, prawdopodobnie nudności spowodowane są samą chorobą.
Związki ketonowe (aceton w moczu) mogą być obecne we krwi oraz w moczu jako oznaka niespożytego posiłku (węglowodanów), gdy dziecko nie ma apetytu. Podwyższone stężenie związków ketonowych przyczynia się także do uczucia nudności.
Zalecenia dotyczące postępowania są takie same dla dzieci i dorosłych. Gdy masz mdłości w czasie gorączki i jesz mniej, ważne jest, aby posiłki zawierały węglowodany (zapewnią one odżywianie komórek i zmniejszą ryzyko wystąpienia hipoglikemii). Nudności się nasilą, jeżeli wypijesz duże objętości płynów do jednego posiłku. Lepiej jest pić małymi porcjami, a często – np. parę łyków co 10 minut. W takiej sytuacji bardzo przydatne są doustne płyny nawadniające dostępne w aptekach (w szczególności gdy opiekujesz się chorym dzieckiem z cukrzycą). Starsze dzieci mogą nie zaakceptować ich smaku (jest dosyć słony). Dodanie odrobiny soku może go poprawić.
Napoje dla sportowców, takie jak Lucozade lub Gatorade, także sprawdzają się w takich sytuacjach, ponieważ zawierają zarówno cukier, jak i sole mineralne. Zapobiega to odwodnieniu i zaburzeniom elektrolitowym. W zapobieganiu wymiotom skuteczny może się okazać metoklopramid w małych dawkach.
Jeżeli dziecko z cukrzycą wymiotuje i nie może przyjmować płynów, powinieneś skontaktować się ze swoim zespołem leczącym lub szpitalnym oddziałem ratunkowym!
Wstrzyknięcie insuliny jest niezmiernie ważne nawet wtedy, gdy dziecko nie może spożywać regularnych posiłków. Aby wartości glikemii nie spadły, podawaj słodkie napoje. Upewnij się, że picie zawiera prawdziwy cukier a nie słodzik. Dzieci przeważnie przepadają za sokami, musami owocowymi oraz lodami, dlatego bez problemu skuszą się chociaż na małą porcję. W takiej sytuacji powinno się unikać napojów dietetycznych (bez cukru). Dodatkowe pojenie wodą jest wskazane, zwłaszcza podczas gorączki, gdy zostały podane tylko słodkie napoje w celu utrzymania pożądanej glikemii.
Leczenie insuliną w czasie chorób (z wyjątkiem nieżytu żołądkowo-jelitowego)
Zawsze zaczynaj od zwykłych dawek.
Monitoruj glikemię przed każdym posiłkiem, a w razie potrzeby pomiędzy nimi. Regularnie sprawdzaj obecność związków ketonowych.
Dostosuj dawki według wyników pomiarów krwi. Zwiększ dawki posiłkowe o 1–2 jednostki, gdy zajdzie taka potrzeba (wskazówki na początku tekstu).
Gdy glikemia przekracza 252 mg/dl, należy podać dodatkową dawkę insuliny (najlepiej szybko działającego analogu insuliny) w ilości 0,1 j./kg masy ciała. Powtórz dawkę, jeżeli wartość glikemii nie spadnie w ciągu 2–3 godzin.
Alternatywnym sposobem jest podawanie co 2–3 godziny dodatkowej dawki (insuliny krótko działającej lub szybko działającego analogu) w wysokości 10–20% całkowitej dobowej dawki insuliny.
Skontaktuj się ze swoim zespołem leczącym, gdy zaczniesz wymiotować lub gdy pogorszy się stan ogólny.
JAK RÓŻNE CHOROBY WPŁYWAJĄ NA GLIKEMIĘ?
Brak wpływu
Choroby, które nie mają znacznego wpływu na stan ogólny, zazwyczaj nie zmieniają zapotrzebowania na insulinę. Przykładem jest zwykłe przeziębienie bez gorączki czy ospa wietrzna ze skąpymi objawami (u dzieci).
Niskie wartości glikemii
Choroby charakteryzują się trudnością utrzymania składników odżywczych w organizmie z powodu nudności, wymiotów albo biegunki. Przykłady to nieżyt żołądkowo-jelitowy lub infekcja wirusowa z objawami bólu brzucha.