Przyspieszony rozwój miażdżycy i jej powikłań – zawału serca, niewydolności serca i udaru mózgu to główne przyczyny zgonów osób chorujących na cukrzycę. Diabetyk ma co najmniej 4-krotnie wyższe ryzyko zgonu z powodu zawału serca niż chory z populacji ogólnej. Warto więc zwrócić uwagę na badania systemu sercowo-naczyniowego, aby w porę uchwycić i leczyć zaburzenia w tym strategicznym dla życia układzie.
Uszkodzenie autonomicznego układu nerwowego w przebiegu cukrzycy sprawia, że chorzy mają zmienione lub obniżone odczuwanie bólu. U diabetyków częściej mamy do czynienia z tzw. niemym niedokrwieniem, co oznacza, że chory może nie odczuwać bólu wieńcowego i nie wiedzieć o rozwijającej się podstępnie, często zabójczej chorobie. Tym istotniejsze są systematyczne badania.
Kiedy do kardiologa?
Zasady rozpoznawania choroby niedokrwiennej serca u diabetyka są takie same jak w populacji ogólnej, niemniej jednak różnice w klinicznym przebiegu tej choroby u diabetyka i u osoby z normoglikemią zmuszają lekarza prowadzącego do zachowania szczególnej czujności. Nie od razu trzeba wysyłać pacjenta do kardiologa, ale z pewnością minimum raz do roku należy monitorować ryzyko choroby niedokrwiennej serca (ChNS) poprzez ocenę występowania czynników ryzyka. Poza cukrzycą, która sama w sobie jest czynnikiem ryzyka ChNS, pozostałe czynniki ryzyka to:
- nieprawidłowe parametry gospodarki lipidowej (hipercholesterolemia, dyslipidemia aterogenna, hipertriglicerydemia),
- nadciśnienie tętnicze (większe bądź równe 140/90 mmHg),
- dodatni wywiad rodzinny w kierunku wczesnego występowania miażdżycy,
- albuminuria,
- obecność neuropatii autonomicznej,,
- palenie tytoniu, siedzący tryb życia,
- otyłość, nadwaga.
Występowanie co najmniej dwóch (poza cukrzycą) czynników ryzyka jest wskazaniem do wysłania chorego na konsultację kardiologiczną. Konsultacja kardiologa jest również potrzebna w wypadku:
- występowania typowych bądź atypowych objawów ze strony układu sercowo-naczyniowego (m.in. bóle w klatce piersiowej, duszność, kołatanie serca, omdlenia, obrzęki, chromanie przestankowe),
- nieprawidłowy zapis spoczynkowego EKG, który sugeruje obecność zmian niedokrwiennych bądź przebytego zawału serca,
- rozpoznane i objawowe zmiany miażdżycowe w innych dużych tętnicach, np. szyjnych bądź kończyn dolnych,
- cukrzyca typu 1 trwająca powyżej 15 lat,
- planowane wdrożenie intensywnego wysiłku fizycznego u osób powyżej 35 r.ż., które dotąd nie uprawiały aktywności fizycznej.
Co zaleci kardiolog?
Wizyta rozpocznie się od szczegółowego zebrania wywiadu lekarskiego dotyczącego dolegliwości i obecności czynników ryzyka. Następnie lekarz zbada chorego ze szczególnym uwzględnieniem objawów ze strony serca i płuc. Kolejny krok to skierowanie pacjenta na wysiłkowy test EKG. Dalsze postępowanie z chorym zależy od wyników testu. Jeśli test jest ujemny, pacjent może zostać skierowany do obserwacji z zaleceniem wykonania ponownego testu wysiłkowego EKG za 1–2 lata. W przypadku wyniku wątpliwego bądź gdy wykonanie klasycznego testu wysiłkowego nie jest możliwe, chory może zostać skierowany na echokardiografię obciążeniową. W wypadku wybitnie dodatniego testu wysiłkowego pacjent może zostać zakwalifikowany do koronarografii. Zazwyczaj pogłębiona diagnostyka kardiologiczna wymaga wykonania innych badań dodatkowych, jak m.in.: badania biochemiczne (morfologia, lipidogram, ocena funkcji nerek i układu krzepnięcia, grupa krwi), ocena funkcji tarczycy (TSH i ewentualnie wolne hormony tarczycy), zdjęcie RTG klatki piersiowej, echokardiografia klasyczna bądź przezprzełykowa, badanie Holterowskie EKG i/lub RR, badanie USG Doppler układu innych naczyń np. szyjnych bądź kończyn dolnych, rezonans magnetyczny lub scyntygrafia serca. Badania te są zlecane indywidualnie.
