Opis

Fragmenty artykułów w Diabetyk nr 10/2021

Reguły obniżania hiperglikemii

Chwilowych wzrostów poziomu glukozy we krwi niestety nie da się uniknąć. Dotyczy to zarówno dorosłych, jak i dzieci z cukrzycą. Nie znaczy to jednak, że tym zwyżkom zawsze towarzyszy złe samopoczucie. Nie mają one też wpływu na długotrwałe wyrównanie metaboliczne. Tymczasowe, bardzo wysokie wartości glikemii (> 450–540 mg/dl, 25–30 mmol/l) często są spowodowane przez niedostateczne nawodnienie. Dopóki organizm jest w stanie wydalać duże ilości moczu, stężenie glukozy może spaść do około 360 mg/dl (20 mmol/l) bez dodatkowej dawki insuliny. Gdy wynik pomiaru glikemii jest bardzo wysoki, ale czujemy się dobrze, warto wypić dużą ilość wody lub napojów niezawierających cukru. Powinniśmy także zmierzyć stężenie związków ketonowych w moczu lub we krwi.

Cukrzyca w wymiarze psychospołecznym

Do najczęstszych okoliczności, wywołujących problemy emocjonalne u osób z cukrzycą należą: obawy przed wystąpieniem powikłań, niepokój związany z dawkowaniem insuliny oraz innych zażywanych leków, lęk przed wystąpieniem niedocukrzenia. Nie wszyscy diabetycy odczuwają zbliżającą się hipoglikemię i te osoby powinny być specjalnie przeszkolone w rozpoznawaniu jej objawów. Nieosiąganie celów terapeutycznych (np. wyrównania glikemii) czy waga ciała, często także mogą być punktem wyjścia do pojawienia się problemów natury psychologicznej, takich jak obniżony nastrój lub zwiększony niepokój. Inne okoliczności mogące generować problemy emocjonalne to negatywna ocena własnego wyglądu, fobie oraz zespół stresu pourazowego, występujący u osób po silnych i traumatycznych przeżyciach.

Grypa – szczepić, czy nie?

Podanie szczepionki mobilizuje układ odpornościowy do wytwarzania przeciwciał – naturalnych składników immunologicznych. Przyjęcie szczepionki nie wyklucza całkowicie możliwości zachorowania na grypę, jednak znacznie zmniejsza to ryzyko, a w przypadku wystąpienia choroby łagodzi jej przebieg. Mimo niebywałej skuteczności szczepionek, wciąż nie każdy decyduje się na taką formę ochrony przed grypą. Strach przed szczepieniami ochronnymi wiąże się z obawą przed wystąpieniem nieznanych efektów ubocznych czy ciężkich działań niepożądanych. Warto jednak uświadomić sobie, że odczyny poszczepienne występują rzadko, a przejawiają się najczęściej jako łagodne podrażnienie miejsca wkłucia – zaczerwienienie i obrzęk, jednorazowe stany podgorączkowe, bole mięśni i stawów czy przejściowe nudności. Objawy po zaszczepieniu mogą utrzymywać się do trzech dni, jednak zwykle nie utrudniają pacjentowi normalnej aktywności i nie wymagają konsultacji lekarskiej.

Infekcje – wyzwaniem insulinoterapii

Podczas infekcji, szczególnie gdy towarzyszy jej gorączka, zwiększa się wydzielanie hormonów powodujących wzrost glikemii (głównie kortyzolu i glukagonu). To jest właśnie powodem zwiększenia zapotrzebowania na insulinę. Jednak, gdy chorujemy, zwykle mamy też mniejszy apetyt, dużo odpoczywamy, a więc czynniki te się równoważą. Dlatego preferuje się rozwiązanie, aby nie zmniejszać dawek insuliny pomimo zmniejszenia ilości spożywanych pokarmów. Kluczową rolę odgrywa tutaj monitorowanie glikemii i w okresie choroby powinniśmy zwiększyć liczbę oznaczeń. Pamiętajmy, aby nie podejmować decyzji dotyczących dawkowania insuliny, kierując się odczuciami, ale na podstawie wyników badania poziomu glukozy i innych parametrów (np. ketonów w moczu lub we krwi).

Jedzenie w nocy

Towarzyszy najczęściej wieczornemu oglądaniu telewizji lub przesiadywaniu przed komputerem. Zwykle, gdy zasiadamy do takiego posiłku, zapatrzeni w ekran nie jesteśmy w stanie kontrolować ilości pochłoniętych przekąsek, często słodkich lub słonych i tłustych. Takie jedzenie odbywa się częściowo poza naszą świadomością i rozregulowuje nasz układ hormonalny. Wypełnienie żołądka powoduje znaczny wyrzut leptyny i insuliny oraz zaburza wydzielanie greliny, hormonu głodu, której poziom we krwi koło północy powinien osiągnąć szczyt. Osoby regularnie jedzące na noc lub w nocy mają często problemy z porannym apetytem, a po przebudzeniu bywa, że i lekkie mdłości. Budzą się zmęczone. Jeśli uczucie pełności od rana zniechęca do jedzenia, to bywa, że pierwszy posiłek spożywany jest bliżej południa i niemalże całe zapotrzebowanie na energię pokrywają posiłki popołudniowe i wieczorne. Kiedy zaczynamy jeść tak późno, metabolizm zwalnia, następuje spadek samopoczucia, zaburzenia snu, przybywa nowych kilogramów i pojawiają się problemy ze zdrowiem.