Oleje roślinne zdobyły światową sławę dzięki wynikom Badania Siedmiu Krajów (Seven Countries Study). Zostało ono przeprowadzone w latach 1958 – 1964 i obejmowało prawie 13 tys. mężczyzn z 16 populacji w siedmiu krajach (Finlandii, USA, Holandii, Włoszech, Grecji, byłej Jugosławii i Japonii).
Oleje roślinne są zdrowe, ponieważ w porównaniu z tłuszczami zwierzęcymi zawierają znacznie więcej nienasyconych i dużo mniej nasyconych kwasów tłuszczowych.
Do badania wybrano tylko mężczyzn mających 40-59 lat, ponieważ w owym czasie, w bogatych krajach Europy Zachodniej i Stanach Zjednoczonych występowało zjawisko „nadumieralności” mężczyzn w tym właśnie wieku. Bardzo często chorowali i umierali z powodu schorzeń układu sercowo-naczyniowego i zawału serca. Postanowiono więc sprawdzić, jaka dieta chroni przed tymi chorobami lub przynajmniej zmniejsza ryzyko ich wystąpienia. Badanie Siedmiu Krajów było więc poszukiwaniem „diety chroniącej serce”.
PÓŁNOC – POŁUDNIE
W Badaniu Siedmiu Krajów zaobserwowano, że ludzie mieszkający w krajach basenu Morza Śródziemnego żyją dłużej i znacznie rzadziej występują u nich choroby układu sercowo-naczyniowego w porównaniu do mieszkańców Holandii, Finlandii czy Stanów Zjednoczonych. Badanie ujawniło, że te różnice wynikają z odmiennego sposobu odżywiania.
Okazało się, że wysokie spożycie tłuszczów zwierzęcych koreluje dodatnio z wysokim stężeniem cholesterolu we krwi i ze zwiększoną umieralnością z powodu zawału serca. Odnosiło się to głównie do Finlandii, Stanów Zjednoczonych i Holandii. Z kolei Grecy i Włosi, którzy wybierali oliwę z oliwek zamiast tłuszczów zwierzęcych, rzadko zapadali na chorobę niedokrwienną i zawały serca.
Również w Japonii, gdzie spożycie nasyconych kwasów tłuszczowych było bardzo małe, zaś kwasów tłuszczowych omega-3 pochodzących z ryb – duże, zawały serca występowały bardzo rzadko.
W ten sposób ukształtował się pogląd, że dobrą metodą profilaktyki choroby niedokrwiennej i zawałów serca jest ograniczenie spożycia tłuszczów zwierzęcych i zastąpienie ich olejami roślinnymi.
DŁUGO- I KRÓTKOWIECZNOŚĆ
W tabeli 1 przedstawiono różnice w spożyciu tych składników pokarmowych, które zależą od rodzaju spożywanego tłuszczu – zwierzęcy czy roślinny – między populacją charakteryzującą się niską umieralnością z powodu choroby niedokrwiennej serca (Kreta i Korfu w Grecji) a populacją o wysokiej umieralności (miasto Zutphen, Holandia).
Dieta mieszkańców Krety i Korfu zawierała znacznie mniejszą ilość składników przyczyniających się do miażdżycy: nasyconych kwasów tłuszczowych (NKT) – 2–3-krotnie i izomerów trans kwasów tłuszczowych – 20–40-krotnie, a większą składników przeciwmiażdżycowych: kwasu oleinowego – jednonienasyconego kwasu tłuszczowego (JKT) oraz witaminy E (naturalnego antyoksydantu).
Tak duże różnice w spożyciu nasyconych kwasów tłuszczowych, izomerów trans i jednonienasyconych kwasów tłuszczowych wśród Greków i Holendrów decydowało o zróżnicowanej umieralności z powodu choroby niedokrwiennej serca. W Holandii w ciągu 25 lat z powodu niedokrwiennej choroby serca zmarło 19,7% badanych mężczyzn, zaś na Krecie – 4,6% (czterokrotnie mniej).
Tabela 1. Zawartość w diecie * (dzień/osobę) tych składników pokarmowych, które zależą od rodzaju spożywanego tłuszczu, przez mieszkańców Krety, Korfu (Grecja) i Zutphen (Holandia) w latach 1958-1964 (na podst. dalszej analizy Badania Siedmiu Krajów)
