Podstawową metodą leczenia cukrzycy jest, a na pewno powinna być, dietoterapia. To do tej metody stopniowo, wraz z naturalnym przebiegiem cukrzycy typu 2, dołączane są w miarę potrzeby inne modele terapeutyczne, takie jak farmakoterapia doustna i/lub insulinoterapia. Dlaczego tak prosta i ogólnodostępna metoda ciągle pozostaje niedoceniana?
Dlaczego tak mało uwagi poświęcamy dbałości o własne bezcenne zdrowie? Dlaczego nie chcemy i nie potrafimy docenić tego, że jesteśmy zdrowi i w ramach profilaktyki wielu chorób, w tym cukrzycy typu 2 skojarzonej bardzo często z otyłością i nadciśnieniem tętniczym, nie chcemy zdrowo żyć? Zdrowo żyć, czyli, najprościej mówiąc, jadać racjonalnie, unikając wszelkich nadmiarów ilościowo-jakościowych, pamiętać o regularnej aktywności fizycznej oraz wyeliminować z życia używki. Oto najprostsza i najtańsza recepta na długie i zdrowe życie. Zdrowe życie nawet wówczas, gdy ma się rozpoznaną cukrzycę. Przepis niby prosty, a tak niewielu chce z niego skorzystać.
Aby dobrze zrozumieć, po co pewne zasady wprowadzamy w życie, należy sobie uświadomić, jakie są cele skutecznej terapii w cukrzycy.
CELE LECZENIA A WALKA Z NADWAGĄ
Główne i podstawowe cele zakładane w dietoterapii to: uzyskanie i utrzymanie optymalnych wartości ważnych parametrów i wskaźników. Po pierwsze – prawidłowego lub bliskiego prawidłowemu, stężenia glukozy we krwi (stan prawie normoglikemii), po drugie – właściwego profilu lipidowego, po trzecie – pożądanych wartości ciśnienia tętniczego, po czwarte – zapobieganie rozwojowi przewlekłych powikłań cukrzycy lub spowolnienie ich rozwoju.
Trzeba mieć świadomość, że bardzo istotnym czynnikiem ryzyka rozwoju powikłań jest hiperglikemia poposiłkowa wynikająca w dużej mierze z niewłaściwego składu i/lub nadmiernej objętości posiłków. Bardzo często podstawowym warunkiem poprawy kontroli glikemii, lipemii oraz ciśnienia tętniczego krwi jest zmniejszenie masy ciała u pacjentów z nadwagą bądź otyłością i – co o wiele trudniejsze – utrzymanie tego efektu przez długi czas, najlepiej na zawsze. Należy dążyć do redukcji masy ciała co najmniej o 10% poprzez zmniejszenie spożycia energii o blisko 30% w porównaniu ze zdrowymi osobami.
Jak to wykonać w praktyce? Często słyszę od swoich pacjentów, że odkąd włączono im jako metodę terapeutyczną insulinoterapię, zaczęli przybierać na wadze. Czy stosowanie analogów długo działających musi skutkować przyrostem masy ciała? Absolutnie nie! I stwierdzam to z pełną odpowiedzialnością. Należy tylko wiedzieć, jak właściwie komponować posiłki, jakich produktów używać, a z których warto zrezygnować, by być szczupłym i móc osiągnąć idealne glikemie. W tym celu niewątpliwie trzeba się udać po poradę do dyplomowanego dietetyka, by optymalnie zaplanował indywidualną dietę, ale kilka ogólnych praktycznych wskazówek przekazujemy poniżej.
CO WPŁYWA NA WZROST GLIKEMII POPOSIŁKOWEJ?
O glikemii poposiłkowej wiemy, że jest istotnym czynnikiem ryzyka rozwoju powikłań cukrzycy i stanowi istotny element kontroli metabolicznej u diabetyków. Oceny jej wartości dokonujemy około 120 minut po zakończeniu posiłku. Zalecane obecnie przez Polskie Towarzystwo Diabetologiczne wartości glikemii poposiłkowej to poniżej 160 mg/dl oraz 140 mg/dl dla osób chorujących na cukrzycę typu 1 oraz krótkotrwałą cukrzycę typu 2.
Wiadomo, że wartość glikemii po posiłku uzależniona jest m.in. od składu oraz rodzaju spożywanego posiłku. Zaczyna wzrastać już po około 10 minutach od rozpoczęcia jedzenia. U osób zdrowych maksymalne stężenie glukozy we krwi po posiłku stwierdza się po około 60 minutach. Po upływie około 2–3 godzin wartość powraca do stężenia sprzed posiłku.
