DIABETYK POLECA
Święta bez hiperglikemii
„Boże Narodzenie jest tylko raz w roku” – tak często mówią pacjenci usprawiedliwiający świąteczne łakomstwo. Choć nie raz obiecują sobie, że tym razem nie ulegną pokusom, bo nawet bożonarodzeniowe potrawy nie są warte kłopotliwych skutków przejedzenia, z jakimi borykali się w poprzednie święta, to gdy na stole pojawiają się tradycyjne specjały, nie są w stanie się pohamować. Nie namawiamy do rezygnowania ze świątecznych potraw, lecz zachęcamy do ich kosztowania – czyli jedzenia każdej po trochu. Przy dużej liczbie dań pojawiających się na polskich stołach w czasie Bożego Narodzenia, smakując ich nawet po małej porcji, i tak poczujemy magię świątecznych specjałów. Wprawdzie kontrolując często glikemię, mamy wpływ na jej wartości, nawet przy większym niż zwykle apetycie Możemy szybko i skutecznie nad nią zapanować, odpowiednio reagując na jej wzrost, np. korektą insuliny, ale nie zapominajmy, że po świętach będziemy musieli przestawić się na normalne jedzenie i codzienny tryb życia – im większe będą różnice dotyczące częstości i wielkości posiłków oraz dawek insuliny podczas świąt a codziennością, tym trudniej będzie nam odzyskać równowagę.
ROZWAŻANIA O CUKRZYCY
Neuropatia wielu nerwów obwodowych
Polineuropatia cukrzycowa rozwija się głownie u osób z długotrwale źle kontrolowaną glikemią. Sprzyjają jej wystąpieniu takie dodatkowe czynniki jak długi czas trwania cukrzycy, starszy wiek, otyłość, palenie papierosów, nadużywanie alkoholu, nadciśnienie tętnicze i podwyższony poziom cholesterolu. Wskutek połączonego negatywnego oddziaływania tych czynników dochodzi do postępującego zaniku włókien nerwów obwodowych. Zmiany występują zarówno w obwodowych nerwach somatycznych, jak i części autonomicznej układu nerwowego. Dodatkowo dołączają się zmiany w mikrokrążeniu. Najważniejszym postępowaniem terapeutycznym w leczeniu polineuropatii cukrzycowej jest wyrównanie cukrzycy, gdyż tylko w ten sposób można skutecznie przerwać postęp zmian w układzie nerwowym. Poprawa kontroli glikemii zmniejsza dolegliwości odczuwane przez pacjentów i powoduje poprawę wyników badań układu nerwowego oraz innych układów. Bardzo ważne jest także utrzymywanie zalecanego stężenia cholesterolu we krwi i kontrola ciśnienia tętniczego, a także rezygnacja z palenia papierosów i picia alkoholu.
POD LUPĄ
Rola leków przeciwzakrzepowych
Celem stosowania leków przeciwzakrzepowych jest obniżenie zdolności krwi do krzepnięcia – aby zmniejszyć ryzyko powikłań zakrzepowo-zatorowych. Z drugiej strony leki te nie mogą całkowicie zablokować krzepnięcia, bo w takiej sytuacji doszłoby do dużego ryzyka krwawień. Dlatego leki przeciwzakrzepowe należy stosować z niezwykłą dbałością o zasady ich przyjmowania – ważne są pory i dawki, i niezapominanie o ich braniu. Dawkowanie tych leków zależy od wskaźnika INR (Międzynarodowy Współczynnik Znormalizowany). Im wyższa jest wartość INR, tym mniejsza zdolność krwi do krzepnięcia. I odwrotnie, im niższa wartość INR, tym większa zdolność krwi do krzepnięcia. W większości przypadków zaleca się utrzymywanie wskaźnika INR w granicach 2–3 (u pacjenta z wszczepioną zastawką serca od 2,5 do 3,5). Oznacza to, że dawkowanie musi być tak modyfikowane, aby wartość INR utrzymać w pożądanych granicach. Po rozpoczęciu leczenia wskaźnik INR (z pobranej krwi) oznacza się częściej, a później, gdy osiągnięta zostanie stabilizacja, badanie to można wykonywać rzadziej (częstość tych oznaczeń ustala lekarz prowadzący).
ZDROWO ŻYWIENIOWO
Słodkie smaki
Do niedawna istniał pogląd, iż fruktoza jest zdrowym zamiennikiem sacharozy. Była ona polecana diabetykom z uwagi na fakt, iż nie powodowała szybkiego wzrostu stężenia glukozy we krwi oraz nagłego wyrzutu insuliny przez komórki beta wysp trzustkowych. Obecnie nie zaleca się jej osobom z cukrzycą – liczne badania naukowe wskazują na związek między zwiększonym spożyciem fruktozy w diecie a występowaniem hipertriglicerydemii, stłuszczeniem wątroby oraz zwiększeniem oporności tkanek na działanie insuliny. Ponadto wykazano, że wraz ze wzrostem konsumpcji fruktozy, zwiększa się częstość występowania nadciśnienia tętniczego oraz przypadków hiperurykemii. Cukier ten jest bowiem związkiem o silnych właściwościach redukcyjnych, przez co reaguje m.in. z proteinami, w konsekwencji prowadząc do nasilenia powstawania końcowych produktów glikacji białek. Związki te biorą udział w patogenezie chorób układu sercowo-naczyniowego oraz zaburzeń metabolicznych. To przesądza kwestię stosowania fruktozy przez diabetyków.
AKTYWNY STYL
Stawami rusz!
Zatrważające dane dotyczące aktywności fizycznej (między innymi) znalazły się w Raporcie Stowarzyszenia Edukacji Diabetologicznej (2018 r.). Pokazały one, jak bardzo osoby z cukrzycą ignorują wysiłek fizyczny – nie stosuje go w żadnym wymiarze (nawet minimalnym) aż 46% osób z typem 2 i uwaga: 76% z typem 1! W rekomendacjach medycznych zalecany jest wysiłek fizyczny o umiarkowanej intensywności jako ten najbardziej efektywny i bezpieczny. Zwraca się przy tym uwagę na jego częstotliwość. Systematyczny ruch jest jedynym sposobem na zwiększenie wydolności organizmu, jego sprawności, wzmocnienia mięśni i stawów oraz usprawnienia pracy wszystkich układów. Dwugodzinny trening raz w tygodniu nie przyniesie dobrych rezultatów, może wręcz zaszkodzić. Ćwiczenia muszą być regularne, co najmniej 3 razy w tygodniu, a najlepiej codziennie. Powinny trwać odpowiednio długo (od 30 min do godziny). Wtedy są najskuteczniejsze – ich pozytywny wpływ odczujemy na własnej skórze i zaobserwujemy w ciele (zwiększony zakres ruchów, zmniejszenie bólu w stawach i mięśniach, większa wrażliwość tkanek na insulinę, obniżenie nadciśnienia tętniczego krwi itd.).