Listopadowy numer Diabetyka
POCZYTALNIA
Naturalny patent na cholesterol
Pozycja ramienia może zawyżać ciśnienie
Infekcja bakteryjna może wywołać cukrzycę typu 1
Mikroplastik, rak i woda butelkowana
Znaczenie kontroli glikemii wraz z walką z otyłością
TEMAT NUMERU
Toksyczność glukozy i lipidów
ROZWAŻANIA O CUKRZYCY
Poczucie własnej skuteczności w cukrzycy
CGM – mój niezawodny nauczyciel
Piramida życia w zgodzie z cukrzycą (cz. 29) – Czym jest dobre samopoczucie w cukrzycy
POD LUPĄ
Plan działania przy infekcjach
Czy jest sposób na wirusy?
FARMACEUTA PODPOWIADA
Co na uspokojenie i dobry sen?
ZDROWO ŻYWIENIOWO
Triki na zdrowe potrawy
Przyprawy wzmacniające odporność
Przepisy
BLIŻEJ NATURY
Arcydzięgiel litwor
AKTYWNY STYL
Wzmocnienie ciała przez opór
ZADBAJ O SIEBIE
Pielęgnacja dłoni zimną porą
TEMAT NUMERU
Toksyczność glukozy i lipidów
Zmiany w stylu życia (tłusta, wysokowęglowodanowa dieta i brak aktywności fizycznej) spowodowały na świecie epidemię cukrzycy. Za jej wystąpienie oraz rozwój powikłań odpowiada toksyczne działanie wysokich stężeń glukozy i lipidów (tłuszczów), które dostarczane są organizmowi w nadmiarze, znacznie ponad jego zapotrzebowanie.
Glukoza pełni wyjątkową rolę w naszym organizmie. Jest podstawowym materiałem energetycznym, potrzebnym do procesów życiowych i głównym „pokarmem”, który wykorzystuje mózg (zapewnia jego prawidłowe funkcjonowanie). Ponadto, najszybciej dostarcza energię do pracujących mięśni.
Wysokie poziomy glukozy szczególnie niekorzystnie wpływają na komórki, które pobierają glukozę bez udziału insuliny. Z takich komórek zbudowane są: mózg, włókna nerwowe, siatkówka oka, nerki, nadnercza, naczynia krwionośne, krwinki czerwone (erytrocyty). Przy wysokich glikemiach, na skutek zadziałania wspomnianego mechanizmu, komórki mózgu, nerek, naczyń krwionośnych, siatkówki oka itd. wchłaniają ogromne ilości glukozy. Jeśli taki stan trwa dłużej (np. kilka lat niewyrównanej cukrzycy), może to prowadzić do powikłań cukrzycowych.
ROZWAŻANIA O CUKRZYCY
Poczucie własnej skuteczności w cukrzycy
Własna skuteczność to przekonanie danej osoby o swojej zdolności nie tylko do zaplanowania, ale również podjęcia, a potem przeprowadzenia określonych działań, które są konieczne, by osiągnąć wcześniej zaplanowany cel. Mogą nim być np. zachowania związane ze zdrowiem: przestrzeganie diety bądź stosowanie aktywności fizycznej. Ludzie o wysokim poziomie poczucia własnej skuteczności są przeciwieństwem osób, które charakteryzuje tzw. słomiany zapał.
Wysoki poziom poczucia własnej skuteczności sprawia, że osobom z cukrzycą łatwiej przychodzi inicjowanie nowych prozdrowotnych zachowań, a potem – co nie mniej ważne – ich utrzymanie. Jeśli zatem zdecydują się np. na rzucenie palenia papierosów, to nie robią tego w stylu opisywanym przez Marka Twaina: „Rzucić palenie? To łatwe. Robiłem to ze sto razy”, ale potrafią przy swoim postanowieniu wytrwać. Osoby o wysokim poczuciu własnej skuteczności charakteryzuje poczucie sprawstwa własnych działań – wiem, że to, co robię zależy ode mnie. Ponadto są konsekwentne w swoich działaniach.
POD LUPĄ
Plan działania przy infekcjach
Choroby pojawiające się sezonowo są uciążliwe dla każdego, ale u osób stosujących insulinę bywają szczególnie kłopotliwe. Wymagają bowiem intensywniejszej kontroli cukrzycy, ponieważ powodują wahania glikemii i mogą zaburzać działanie insuliny (osłabiać je lub wzmacniać).
W przypadku wystąpienia różnego typu infekcji warto mieć strategię na chorobę. Trzymać się określonego planu dnia ze stałymi punktami (posiłki, pomiary itd.). Dobrze jest omówić go z lekarzem. Plan taki pomoże nam radzić sobie z wysokimi i niskimi poziomami glukozy, często występującymi przy okresowych dolegliwościach.
O jakich chorobach mówimy? O każdej powszechnej infekcji bakteryjnej lub wirusowej – takiej jak grypa, przeziębienie (wirusowe zakażenie górnych dróg oddechowych), zapalenie migdałków, infekcja ucha, grypa żołądkowa (zapalenie żołądka i jelit), infekcja pęcherza. Nie można też zapomnieć o koronawirusie, ponieważ wciąż pojawiają się jego kolejne mutacje.
Odpowiednie działania w ramach planu dnia chorego (zawierającego określone zadania) są bardzo ważne, bo pozwalają śledzić przebieg schorzenia i szybko reagować w razie problemów.
FARMACEUTA PODPOWIADA
Co na uspokojenie i dobry sen?
Wszystkie preparaty, które bez przepisu lekarza można kupić w aptece na stres, bezsenność, zdenerwowanie, lęk mają ziołowe komponenty. Leki syntetyczne – te silniejsze i najsilniejsze – są dostępne wyłącznie na receptę. Nie oznacza to jednak, że ziołowe preparaty bez recepty są nieskuteczne. Z pewnością siła ich działania będzie mniejsza, a na efekt trzeba będzie czekać dłużej, jednak z drugiej strony będą one bezpieczniejsze i nieuzależniające (częsty problem związany ze stosowaniem syntetycznych leków uspokajających i nasennych).
Najpierw warto zwrócić uwagę, jaką kategorię posiada dany preparat. Jak w przypadku większości produktów dostępnych w aptekach, także tutaj można znaleźć zarówno leki, jak i suplementy diety. Różnice między nimi są kolosalne niemal na każdej płaszczyźnie.
Najbardziej zauważalną dla pacjenta jest oczywiście cena. Leki są zdecydowanie droższe od suplementów diety, a te reklamowane jako bardzo tanie często nie odzwierciedlają jakości i skuteczności.
Leki oraz produkty lecznicze są droższe z prostego powodu – ich stworzenie i wyprodukowanie wymaga znacznie większych nakładów finansowych niż suplementów.
ZDROWO ŻYWIENIOWO
Triki na zdrowe potrawy
Polecanym tłuszczem do smażenia są oleje roślinne o przewadze kwasów tłuszczowych jednonienasyconych nad wielonienasyconymi. Oliwa z oliwek zawiera aż 73,7% kwasów tłuszczowych jednonienasyconych, w tym kwasu oleinowego, także olej rzepakowy posiada prawidłowe proporcje.
Kwasy tłuszczowe jednonienasycone są mniej podatne na utlenianie i mają wyższą temperaturę dymienia. Oliwa z oliwek, w zależności od stopnia rafinacji i sposobu tłoczenia, osiąga punt dymienia w temperaturze 180–210oC, olej rzepakowy 190–210oC. Ponadto, oleje te są bogate w witaminę E, która chroni cząsteczki tłuszczu przed utlenianiem i sprawia, że zachowują się one dosyć stabilnie. Smażyć należy krótko, tak aby produkt nie osiągnął więcej niż 180°C. Do smażenia nie powinniśmy wykorzystywać zwykłego, nieklarowanego masła, ponieważ jego punkt dymienia wynosi zaledwie 170oC i bardzo łatwo uwalnia się z niego akroleina. Również inne tłuszcze roślinne nie nadają się do smażenia ze względu na przewagę kwasów wielonienasyconych. Warto je natomiast stosować na zimno, np. do sałatek.