W sierpniowym numerze Diabetyka
POCZYTALNIA
4 Kolejne czynniki ryzyka ciężkiego przebiegu COVID-19
Poród przedwczesny u kobiet z cukrzycą – najnowsze badania
Zaburzenia rytmu serca przy nowotworach
Papierosy a ryzyko chorób sercowo-naczyniowych
5 Dapagliflozyna a skłonność do zatorów i zakrzepów
DIABETYK POLECA
6 Tabele wymienników węglowodanowych (cz. 2)
8 Jedzenie a leki doustne
ROZWAŻANIA O CUKRZYCY
12 ABC neuropatii (cz. 9) – Zespół stopy cukrzycowej (2)
16 Zmiany w małych naczyniach
POD LUPĄ
19 Kontrola cukrzycy a wysiłek fizyczny
22 Stłuszczenie wątroby
LEKARZ ODPOWIADA
25 Czy to już czas na insulinę?
ZDROWO ŻYWIENIOWO
28 Warzywno-owocowy czas
31 Czerwony jak burak
34 Przepisy kulinarne
WARTO WIEDZIEĆ
36 Nowości w onkologii. Kongres American Society of Clinical Oncology 2021
ZADBAJ O SIEBIE
38 Skinminimalizm – nowy trend w pielęgnacji skóry
BLIŻEJ NATURY
42 Niezłe ziółko… Babka lancetowata
DIABETYK POLECA
Jedzenie a leki doustne
Od momentu zastosowania medycznej insuliny, a potem powstania leków doustnych wiele się zmieniło w terapii cukrzycy. Dieta wciąż jest istotną częścią leczenia, ale nie musi już być tak drakońska. Najbardziej polecanymi systemami odżywiania się przy cukrzycy są diety śródziemnomorska, fleksitariańska i DASH.
Farmakologiczne obniżanie hiperglikemii odbywa się przez ingerencję w dwa znane patomechanizmy cukrzycy typu 2, to znaczy w insulinooporność i upośledzone wydzielanie insuliny.
Jak mówią zalecenia Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego „leczenie cukrzycy typu 2 musi być progresywne i dostosowane etapami do postępującego charakteru schorzenia. Jeżeli stosowana na danym etapie terapia przestaje być skuteczna, tzn. nie jest osiągana docelowa dla danego pacjenta wartość hemoglobiny glikowanej HbA1c, należy przejść po 3–6 miesiącach do kolejnego etapu”.
Na każdym z tym etapów zaleca się stosowanie odpowiedniej diety, dostosowanej do specyfiki działania określonych leków, zleconych w terapii.
ROZWAŻANIA O CUKRZYCY
ABC neuropatii (cz. 9)
– Zespół stopy cukrzycowej (2)
Aby zapobiec powstaniu uszkodzeń skóry, grożących zakażeniem, należy regularnie i dokładnie oglądać swoje stopy. Osoby z cukrzycą muszą być szczególnie wyczulone na pojawienie się modzeli, deformacji, szczelin, zaczerwienia, przesuszeń, pęknięć skóry czy objawów infekcji w przestrzeniach międzypalcowych oraz wokół paznokci. W przypadku stopy neuropatycznej, owrzodzenia najczęściej zlokalizowane są w okolicy przodostopia, natomiast stopę niedokrwienną charakteryzuje występowanie ran w szczytach palców oraz brzegu stopy. Wytworzone już w wyniku nacisku modzele należy na bieżąco usuwać u chirurga, aby zapobiec ich przeobrażeniu w czynne owrzodzenia. Przynajmniej raz w roku powinno być przeprowadzone badanie czucia w obrębie stopy.
Diabetyk z towarzyszącą hipercholesterolemią lub już zdiagnozowaną miażdżycą powinien systematycznie kontrolować stan swoich naczyń krwionośnych, wykonywać lipidogram, a także bezwzględnie rzucić palenie i w razie potrzeby wdrożyć odpowiednie leczenie nadciśnienia tętniczego.
POD LUPĄ
Kontrola cukrzycy a wysiłek fizyczny
Lęk przed niskim poziomem glukozy we krwi (hipoglikemią) jest najczęstszym powodem, dla którego osoby z cukrzycą unikają aktywności fizycznej i nie stosują tego bardzo skutecznego elementu terapii.
Skala niechęci do wysiłku fizycznego jest ogromna. Ponad połowa osób z cukrzycą typu 1 jest nieaktywna. Mniej niż jedna na pięć osób z „jedynką” ćwiczy więcej niż dwa razy w tygodniu. Około czterech na pięciu pacjentów z cukrzycą typu 2 nie wypełnia zaleceń dotyczących aktywności fizycznej.
Systematyczne stosowanie wysiłku fizycznego daje wiele korzyści, zarówno u osób leczonych wyłącznie lekami doustnymi, jak i stosujących insulinę. Szczególnie w tym drugim przypadku, istotne jest częstsze kontrolowanie glikemii i odpowiednie dostosowywanie ćwiczeń do jej wyników. Jeśli będziemy wiedzieć, jak reagować na różne glikemie i jak korygować dawki insuliny przy wysiłku fizycznym, unikniemy niedocukrzeń.
ZDROWO ŻYWIENIOWO
Czerwony jak burak
Korzeń oraz liście buraka ćwikłowego zawierają całą gamę związków, które pozytywnie wpływają na zdrowie. Najcenniejsza jest betaina – aminokwas, pochodna glicyny, która wpływa znacząco na naszą przemianę materii. Poza tym w burakach występują: czerwone barwniki z grupy betacyjanin, żółte betaksantyny, alantoina, inne wolne aminokwasy, alkaloidy, cukry, kwasy organiczne, flawonoidy, polifenole, saponiny, ślady olejku, witaminy B1, B2 i C, karoteny i sporo soli mineralnych, m.in. potas, sód, fosfor, magnez, wapń, żelazo, miedź, cynk, mangan i krzem. Zawiera też nieorganiczne azotany (NO3), których pochodna – tlenek azotu (NO) wpływa na funkcjonowanie układu krążenia.
Betanina w organizmie redukuje m.in. poziom szkodliwego aminokwasu homocysteiny, której zbyt wysokie stężenie może prowadzić do zmian miażdżycowych i problemów z układem sercowo-naczyniowym. Betaina wraz z betaniną zmniejszają kruchość naczyń krwionośnych, nieznacznie obniżają ciśnienie krwi i regulują stężenie cholesterolu.
ZADBAJ O SIEBIE
Skinminimalizm – nowy trend w pielęgnacji skóry
Skinminimalizm nie polega na rezygnacji ze wszystkich pielęgnacyjnych i kolorowych kosmetyków, ale na stosowaniu ich w odpowiedniej ilości. Rynek oferuje coraz to nowe kremy, boostery, sera nawilżające, peelingi, kwasy czy olejki do twarzy. Zdaniem kosmetologów, stosowanie zbyt wielu kosmetyków, częste zmiany kremów i wypróbowywanie co rusz nowych formuł, nadmiar lub nieprawidłowe nakładanie warstw czy łączenie zbyt wielu składników aktywnych zbyt mocno stymuluje, uwrażliwia i przytłacza skórę, która traci swoją naturalną barierę ochronną. Prowadzić to może do problemów skórnych, takich jak na przykład przebarwienia, przesuszenie lub przetłuszczenie skóry, a nawet pryszczyca. Dlaczego? Bo skóra po prostu nie lubi nadmiaru. Podstawą skinminimalizmu jest wykorzystanie mocy kosmetyków wielozadaniowych i bardziej ekologiczna pielęgnacja, związana z używaniem mniejszej liczby produktów.