Leki inkretynowe w badaniach
Inkretyny są hormonami jelitowymi powodującymi zwiększone wydzielanie insuliny, działającymi po spożyciu posiłku. Do grupy tej należą glukagonopodobny peptyd 1 (GLP-1) oraz glukagonozależny peptyd insulinotropowy (GIP). Leki inkretynowe w badaniach wykazały działanie kardioprotekcyjne. Oznacza to, że ich stosowanie zmniejsza ryzyko chorób układu krążenia i ich skutków zdrowotnych (np. zawał serca, udar mózgu).
Leki inkretynowe są refundowane dla pacjentów z cukrzycą typu 2, którzy do tej pory byli nieskutecznie leczeni dwoma lekami doustnymi, nie stosują jeszcze insuliny, mają wysokie ryzyko sercowo-naczyniowe i BMI powyżej 35. Refundacja https://diabetyk.org.pl/refundacja-inkretyn/ dotyczy semaglutydu oraz dulaglutydu. Leki inkretynowe wpisano na listę refundacyjną przede wszystkim z powodu ich korzystnego działania na poziom glukozy we krwi. Ale ich kardioprotekcyjny wpływ na układ krążenia miał tutaj niebagatelne znaczenie.
Mechanizm działania semaglutydu polega na zwiększeniu produkcji insuliny oraz spowodowanie zmniejszenia spożycia pokarmów poprzez obniżenie apetytu i spowalnianie trawienia w żołądku. Powoduje to redukcję tkanki tłuszczowej.
Mechanizm działania dulaglutydu polega na udziale w regulacji stężenia glukozy we krwi poprzez nasilenie wydzielania insuliny przez komórki beta trzustki, hamowanie wydzielania glukagonu, spowolnienie opróżnianie żołądka i zmniejszenie łaknienia.
Na czym polega działanie kardioprotekcyjne?
Leki inkretynowe poza głównym działaniem na profil glikemii charakteryzują się także korzystnym wpływem na układ krążenia. A to poprzez oddziaływanie na śródbłonek naczyniowy, w efekcie normalizację ciśnienia krwi i stężenia cholesterolu. To dodatkowe, sumujące się oddziaływanie jest bardzo korzystne dla diabetyków z uwagi na częste współistnienie schorzeń układu krążenia, takich jak choroba wieńcowa, nadciśnienie tętnicze czy niewydolność krążenia.
Leki inkretynowe w badaniach ELIXA i LEADER
W badaniu klinicznym ELIXA uczestniczyło 6068 pacjentów z cukrzycą i ostrą niewydolnością wieńcową, którzy otrzymywali liksysenatyd. Częstość występowania niewydolności krążenia w grupie otrzymującej liksysenatyd wynosiła 4,0%, a w grupie otrzymującej placebo 4,2%.
Badanie LEADER trwało 3,8 lat, uczestniczyło w nim 9340 pacjentów. Testowano działanie leku liraglutyd w porównaniu z placebo. Częstość hospitalizacji z powodu zawału serca, udaru mózgu lub niewydolności krążenia była nieznamiennie statystycznie mniejsza w grupie aktywnie leczonej. Zgony pacjentów w grupie leczonej liraglutydem wyniosły 8,2%, a w grupie placebo 9,6%.
Leki inkretynowe w badaniach SUSTAIN-6 i PIONIEER
W badaniu SUSTAIN-6 uczestniczyło 2735 pacjentów z cukrzycą oraz współistniejącymi schorzeniami układu sercowo-naczyniowego i nerek. Zawał serca wystąpił u 2,9% leczonych semaglutydem oraz u 3,9% otrzymujących placebo. Udar serca wystąpił u 1,6% pacjentów otrzymujących semaglutyd oraz u 2,7% otrzymujących placebo. Ponadto mniejsza była częstość nefropatii w grupie aktywnie leczonej, ale większa była częstość nasilenia retinopatii w tej grupie.
W badaniu PIONIEER wzięło udział 703 pacjentów, średni ich wiek wynosił 55 lat. Jedna grupa pacjentów otrzymywała semaglutyd, druga placebo. Oceniano wartość hemoglobiny glikowanej oraz masę ciała przed i po 26 tygodniach leczenia semaglutydem w trzech dawkach: 3, 7 oraz 14 mg versus placebo. Leczenie wszystkimi dawkami semaglutydu powodowało znamienne obniżenie hemoglobiny glikowanej i masy ciała.
Leki inkretynowe w badaniach HARMONY OUTCOMES i REWIND
W badaniu HARMONY OUTCOMES uczestniczyły 9463 osoby, które otrzymywały albiglutyd versus placebo. Oceniano częstość występowania zawału serca, udaru mózgu lub zgonu z przyczyn sercowo-naczyniowych. Badanie wykazało, że w grupie otrzymującej albiglutyd częstość występowania powikłań ze strony układu sercowo-naczyniowego oraz zgonów była znamiennie niższa. Oczywiście w porównaniu z grupą otrzymującą placebo.
Badaniem REWIND objęto 9901 pacjentów z cukrzycą i schorzeniami sercowo-naczyniowymi, którzy otrzymywali dulaglutyd w porównaniu z placebo. Czas obserwacji wynosił 5,4 lat. W grupie otrzymującej dulaglutyd częstość zgonów wynosiła 10,8%, a w grupie otrzymującej placebo 12,0% (p = 0,067).
Leki inkretynowe w badaniach – podsumowanie
Powikłania narządowe w przebiegu chorób układu krążenia, takie jak zawał serca czy udar mózgu są w znacznym odsetku przypadków odpowiedzialne za zgony wśród diabetyków. Dlatego poszukiwane są leki o działaniu nie tylko hipoglikemicznym, ale także kardioprotekcyjnym. Dotychczasowe doświadczenia z lekami inkretynowymi zostały przeanalizowane i podsumowane na łamach pisma „The Lancet Diabetes and Endocrinology” w 2019 r. przez S. L. Kristensen i wsp.
Wykazano, że podawanie leków inkretynowych związane było ze statystycznie znamiennym zmniejszeniem częstości występowania udarów mózgu ( p<0,0001), zawałów mięśnia sercowego (p=0,043) oraz zgonów z przyczyn sercowo-naczyniowych (p=0,003). W rezultacie, stosowanie leków inkretynowych pozwoliło na zmniejszenie całkowitej śmiertelności o 12%. Ponadto także na zmniejszenie częstości hospitalizacji z powodu niewydolności serca o 9%. Spowodowało również spowolnienie przewlekłej choroby nerek w 17% przypadków. Autorzy podają, że nie stwierdzono wzrostu ryzyka wystąpienia epizodów hipoglikemii, zapalenia trzustki lub raka trzustki.
Podsumowując, leki inkretynowe są korzystnym uzupełnieniem dotychczasowych możliwości terapeutycznych u pacjentów z cukrzycą i współistniejącymi schorzeniami sercowo-naczyniowymi https://diabetyk.pl/magazyn-diabetyk/magazyn-spoleczno-medyczny-diabetyk-05-2020/.
dr n. med. Krystyna Knypl
