Nie tylko
Poza przyjmowaniem farmaceutyków zaleconych przez lekarza, niezbędna jest codziennie prowadzona przez pacjenta terapia pozafarmakologiczna . To bowiem sam pacjent może doprowadzić do ustąpienia bądź zmniejszenia oporności swego organizmu na insulinę (poprzez codzienną odpowiednią do wieku aktywność fizyczną, redukcję nadmiernej masy ciała).
Wahania poziomu glukozy we krwi chory może zmniejszyć poprzez odpowiedni sposób odżywiania się (często jedzone, małe porcje, unikanie potraw o wysokim indeksie glikemicznym).
Jeśli chory będzie rygorystycznie przestrzegał zaleceń dietetycznych, utrzymywał wagę w normie i regularnie podejmował wysiłek fizyczny – efekty leczenia będą bardzo dobre, a zastosowane tabletki skuteczne. W przeciwnym razie nawet włączenie insuliny niewiele pomoże.
Badania jednoznacznie pokazują, że właśnie wysiłek fizyczny jest podstawową metodą pozafarmakologicznego leczenia cukrzycy. Regularnie stosowany może zapobiec rozwinięciu się aż 60% przypadków cukrzycy typu 2.
W tym miejscu należy wspomnieć o znaczeniu w terapii cukrzycy popularnych ziół i naparów ziołowych stosowanych w celu normalizacji glikemii. W przypadku rozpoznania tej choroby preparaty takie nie są polecane. W leczeniu diabetyka niezbędna jest bowiem systematyczność –trudna do zachowania przy przyjmowaniu tego typu produktów (łatwiej jest połknąć tabletkę niż przygotowywać wywary z ziół).
Ponadto ilość substancji czynnej w danej porcji ziół może być różna, zależnie między innymi od nasłonecznienia w danym roku, miejsca pochodzenia rośliny itp. Standaryzacja ziołowych preparatów także jest bardzo różna, co może prowadzić do rozchwiania kontroli glikemii.
Z obserwacji wynika, że pacjenci stosujący „zioła” często mają niewłaściwą kontrolę poziomu glukozy, a jednocześnie prezentują wyjątkowo gorliwą wiarę w skuteczność takiego leczenia, zarazem odrzucając terapię konwencjonalną. Tymczasem stosowanie preparatów ziołowych może być zasadne jedynie w przypadku nietolerancji glukozy, a więc jeszcze przed rozpoznaniem cukrzycy. Oczywiście zioła i herbatki ziołowe znajdą stosowne miejsce w procesie terapii – po zastosowaniu sprawdzonych metod opóźniania rozwoju cukrzycy, jak redukcja wagi, wzrost aktywności fizycznej, przestrzeganie zaleceń dietetycznych.
Czy włączenie insuliny wyklucza przyjmowanie tabletek?
W przypadku cukrzycy typu 2 insulinę wprowadzamy do leczenia na etapie, gdy wyczerpuje się zdolność trzustki do wzmożonej produkcji tego hormonu (pomijając szczególne przypadki jej wcześniejszego zastosowania). Z patofizjologii choroby wynika, że nadal mamy do czynienia z insulinoopornością. Z tego powodu często stosuje się leczenie insuliną łącznie z metforminą – która ma za zadanie „uwrażliwiać” komórki na działanie insuliny podawanej w zastrzykach.
Nie stosuje się w takich przypadkach pochodnych sulfonylomocznika, gdyż działanie tych leków polega głównie na „zmuszaniu” trzustki do zwiększonej produkcji insuliny. Na pewnym etapie zdolności trzustki się wyczerpują i żaden lek nie spowoduje zwiększonej produkcji insuliny, którą w takich przypadkach trzeba podać „z zewnątrz” w zastrzykach.
Cukrzyca typu 2 jest chorobą bardzo często wynikającą z wielu lat popełniania błędów w odżywianiu, stylu życia. Jest chorobą metaboliczną, w której należy dążyć do wyrównania zaburzonego metabolizmu. Trzeba starać się o uzyskanie właściwej kontroli glikemii, jak też cholesterolu, poziomu kwasu moczowego, ciśnienia tętniczego krwi.
Wdrożenie leczenia nie powinno się ograniczać do przyjmowania tabletek, ale objąć też tryb życia chorego w postaci zmian w sposobie odżywiania się i aktywności fizycznej. W tym celu chory musi zmienić złe nawyki dietetyczne, a dotychczasowy brak ruchu zastąpić skonsultowanym przez lekarza wysiłkiem fizycznym. Takie postępowanie, choć nie ukrywam trudne do realizacji, stwarza szansę na dobrą kontrolę metaboliczną i dalsze życie pozbawione przykrych niespodzianek.
dr Paweł Dilis