Dziecko lub dorastająca osoba w momencie rozpoznania cukrzycy powinna być leczona przez zespół medyczny doświadczony zarówno w dziedzinie leczenia cukrzycy, jak i w zakresie pediatrii, ze szczególnym uwzględnieniem specyfiki stadiów rozwojowych w okresie dzieciństwa i dojrzewania.
Ewolucja cukrzycy u dzieci ma szybszy przebieg niż u dorosłych. Zależność ta ma charakter odwrotnie proporcjonalny do wieku. Kliniczna manifestacja u dzieci rozwija się poza wiekiem niemowlęcym w okresie od dwóch tygodni do kilku miesięcy, a nawet dłużej. Ciągle jeszcze rozpoznanie cukrzycy stawiane jest w stanie kwasicy ketonowej lub w stanie śpiączki cukrzycowej.
Leczeniem dzieci chorych na cukrzycę zajmuje się zespół diabetologiczny w skład, którego wchodzą: lekarz diabetolog lub pediatra posiadający doświadczenie w prowadzeniu dzieci chorych na cukrzycę, pielęgniarka edukacyjna, dietetyk, psycholog, pedagog. Leczenie cukrzycy u dzieci polega na jednoczesnym stosowaniu insuliny, zdrowego odżywiania opartego na liczeniu wymienników pokarmowych (węglowodanowych, białkowych, tłuszczowych) oraz kontrolowanego wysiłku fizycznego.
Edukacja – możliwość panowania nad chorobą
Dziecko w wieku szkolnym stopniowo przejmuje część odpowiedzialności za leczenie cukrzycy, jednak za sposób leczenia w głównej części są odpowiedzialni rodzice. Dziecko w tym wieku uczy się panować nad chorobą i, aby to osiągnąć, potrzebuje informacji umożliwiających poznanie istoty cukrzycy i dobre jej zrozumienie. Następnie powinno odbyć trening określonych umiejętności praktycznych i zachowań zdrowotnych. To daje mu podstawę do prowadzenia samokontroli, podejmowania samodzielnych decyzji i umiejętnego rozwiązywania problemów. Ważnym elementem edukacji jest korekcja złych nawyków i przyzwyczajeń. W wyniku edukacji dziecko przyjmuje wobec własnej choroby postawę aktywną i twórczą, osiąga samodzielność (oczywiście odpowiednio do wieku i możliwości), ponieważ jest w stanie przewidzieć skutki swoich decyzji i poczynań. W prowadzeniu edukacji wykorzystuje się różne pomoce dydaktyczne: plakaty, zdjęcia filmy wideo, zabawki edukacyjne, kasety magnetofonowe (książki czytane z tematami edukacyjnymi dla dzieci dyslektycznych, ociemniałych, niewidomych i słabo widzących), a także programy komputerowe dołączone do glukometrów. Poprzez program komputerowy samo dziecko oraz zespół nauczający ma wgląd w bazę danych oceniających stopień kontrolowania swojej choroby. Na rynku polskim istnieje już kilka rodzajów programów komputerowych dołączonych do glukometrów, z których korzystają dzieci i ich rodzice oraz zespół edukacyjny w szpitalu i poradni.
W oddziałach pediatrycznych duże zastosowanie mają rysunki wykonywane przez dzieci. Dziecko, obrysowując swoją dłoń, uczy się, w jakich miejscach ma nakłuwać palec, aby uzyskać krew do pomiaru cukru na glukometrze, poprzez rysunek planuje też swój rytm dnia itp. Dużą pomocą są również książki-kolorowanki (obrazki do kolorowania przedstawiające dziecko i sytuacje związane z chorobą). Dzięki starannie dobranym, celowym czynnościom, sprawiającym dziecku przyjemność, sprawiamy, że ma lepsze wyniki w prowadzeniu samokontroli, lepiej sobie radzi z wyzwaniami otaczającego go świata. Zdobywanie przez dzieci i ich rodziców wiedzy o cukrzycy poprzez własną aktywność jest również dążeniem ku zdrowiu, do osiągnięcia normoglikemii.
Przekazanie informacji – bezpieczeństwo w szkole
Uczęszczanie do szkoły dziecka chorego na cukrzycę wymaga jego przystosowania się do życia społecznego, a także wiedzy otoczenia dotyczącej choroby, niezbędnej, by mogło ono czuć się dobrze i bezpiecznie. Normalne funkcjonowanie społeczne dziecka wymaga zrozumienia przez otoczenie jego problemów. Uczestnictwo małego diabetyka w życiu szkolnym powinno przebiegać tak samo, jak dzieci zdrowych, z tą jedynie różnicą, że wymaga ono większej uwagi ze strony osób zajmujących się nim w szkole. Dużą rolę odgrywa w tym wypadku współpraca rodziców z wychowawcą, nauczycielami i pielęgniarką szkolną. Głównym zadaniem rodzica jest przekazanie wychowawcy ustnej informacji o chorobie dziecka (w rozmowie tej powinno uczestniczyć samo dziecko) oraz dostarczenie pisemnej krótkiej informacji dotyczącej postępowania z dzieckiem w razie wystąpienia hipoglikemii (najlepiej, by przygotowana była przez zespół diabetologiczny w poradniach i oddziałach diabetologicznych). Pielęgniarka szkolna powinna szczegółowo przedyskutować z wychowawcą klasy różne aspekty pobytu chorego dziecka w szkole. Jeżeli szkoła nie dysponuje opieką pielęgniarską, rozmowę taką powinien podjąć rodzic dziecka. Można również poprosić o pomoc zespół diabetologiczny. W niektórych krajach przyjęto zwyczaj, że pielęgniarka edukacyjna wraz z rodzicami ponownie wprowadza w progi szkolne dziecko ze świeżo wykrytą cukrzycą, przekazując niezbędne wiadomości o chorobie.