1. Home
  2. »
  3. Powikłania
  4. »
  5. Neuropatia cukrzycowa

Neuropatia cukrzycowa

Jak bada się układ nerwowy?

Jak zawsze zaczynamy od wywiadu – pytamy pacjenta o charakter, czas trwania dolegliwości, inne choroby przewlekłe, sposób dotychczasowego leczenia. Następnie, za pomocą prostych testów, badamy czucie (monofilament, tipterm, neurotips, kamerton) i odruchy (młoteczek neurologiczny). Kolejny krok do zbadania funkcji układu somatycznego to badanie elektroneurofizjologiczne. Polega ono na drażnieniu zakończeń nerwowych i obserwacji odpowiedzi na bodziec, co rejestruje stosowne urządzenie. Dzięki temu badaniu można wykryć uszkodzenia bardzo subtelne. Do oceny układu sercowo-naczyniowego służą badania rutynowo wykorzystywane w diagnostyce kardiologicznej (EKG, dobowy zapis EKG i wartości ciśnienia tętniczego krwi metodą Holtera, testy wysiłkowe EKG, echokardiografia).

Prostym i łatwo dostępnym testem jest próba pionizacyjna – pomiar CTK (ciśnienia tętniczego krwi) w pozycji leżącej i tuż po pionizacji (w 1., 3. i 5. minucie) oraz ocena CTK i częstości rytmu serca po próbie Valsalvy (natężony wydech przy zamkniętej głośni, zaciśnięte usta i skrzydełka nosa). Spadek CTK po pionizacji (spadek ciśnienia skurczowego > równe 20 mmHg i rozkurczowego > równe 10 mmHg) lub brak wzrostu CTK po próbie Valsalvy potwierdza uszkodzenie autonomicznej części układu nerwowego.

Do diagnostyki neuropatii układu pokarmowego poza badaniami endoskopowymi (gastro- i kolonoskopia) i ultrasonograficznymi (USG) wykorzystuje się różne badania. W przypadku przełyku i żołądka przydatne mogą być: RTG, scyntygrafia radioizotopowa, elektrogastrografia, manometria, test insulinowy. W ocenie funkcji jelita grubego pomocne mogą być manometria zwieraczy odbytu i ocena pasażu jelitowego po podaniu doustnego środka kontrastowego.

W urologii zastosowanie mają: cystometria, elektromiografia zwieracza pęcherza moczowego, uroflowmetria. Zaburzenia erekcji i ejakulacji ocenia się za pomocą kwestionariuszy z pytaniami (IIEF– międzynarodowy kwestionariusz oceny wzwodu), pomocne może być również USG-Doppler naczyń prącia, kawernosonografia (USG ciał jamistych prącia).

Do oceny układu autonomicznego służą także testy oceniające potliwość (np. różne testy stymulacji z pilokarpiną, acetylocholiną) bądź test zwany pupilometrią – oceniający szerokość źrenicy po ekspozycji na światło.

Słowniczek pojęć

Badania endoskopowe: Wspólną cechą badań endoskopowych jest to, że wykonywane są one za pomocą giętkiego przewodu (endoskopu) zakończonego miniaturową kamerą (układ optyczny), dzięki której lekarz może obejrzeć wnętrze przewodu pokarmowego. Badania endoskopowe mogą mieć charakter diagnostyczny – obejrzenie wnętrza narządu z ewentualnym pobraniem wycinków bądź wymazów, albo leczniczy – jak np. usuwanie polipów czy tamowanie krwawienia (ostrzykiwanie, klipsowanie, kleje tkankowe i wiele innych metod).

Gastroskopia to badanie przełyku, żołądka i części dwunastnicy. Wymaga, aby pacjent był na czczo. Kolonoskopia służy do badania jelita grubego na całej długości – od odbytu po zastawkę krętniczo-kątniczą (anatomiczne miejsce zespolenie jelita cienkiego z grubym). Kolonoskopia wymaga wcześniejszego oczyszczenia jelita za pomocą środków przeczyszczających i ewentualnie lewatyw, również należy pozostać na czczo. Kolonoskopię wykonujemy w znieczuleniu. Dzięki badaniom endoskopowym możemy zobaczyć i rozpoznać wiele schorzeń: zapalenia śluzówki, chorobę wrzodową i refluksową, polipy, guzy nowotworowe, miejsca krwawienia, nieswoiste zapalenia jelit i wiele innych. Oba badania są inwazyjne i mogą mieć poważne powikłania (krwawienie, przebicie jelita), niemniej jednak pozostają podstawą diagnostyki chorób przewodu pokarmowego.

RTG górnego odcinka przewodu pokarmowego (przełyku, żołądka, dwunastnicy) oraz pasaż przewodu pokarmowego: jest to prześwietlenie rentgenowskie przewodu pokarmowego w kilka minut po wypiciu zawiesiny barytowej. Chory do badania powinien być na czczo, warto też wcześniej zastosować środki usuwające gazy jelitowe (np. Espumisan). Baryt jest substancją cieniującą, doskonale widoczną na zdjęciach. Pokazuje kształt narządów, przez które przechodzi (obecność zwężeń, ubytków w ścianie, guzów). Obserwując chorego pod skopią, można prześledzić ruchy przewodu pokarmowego (perystaltykę). Pasaż przewodu pokarmowego polega na śledzeniu drogi barytu przez cały przewód pokarmowy. Wykonuje się seryjne zdjęcia RTG aż do następnego dnia. Dziś metoda ta została wyparta przez gastro- i kolonoskopię, ale nadal ma swoje miejsce w diagnostyce.

Scyntygrafia radioizotopowa: to metoda obrazowania narządu, a szczególnie jego czynności po podaniu dożylnym tzw. radioznacznika (izotopu promieniotwórczego). Poszczególne izotopy mają różne powinowactwo do różnych tkanek, gromadząc się w określonym miejscu/narządzie, są wykrywane przez detektory promieniowania tzw. scyntygrafy. Scyntygraf przesuwa się nad badanym narządem, a obraz rozkładu znacznika drukuje się na papierze. W przypadku żołądka może służyć ocenie refluksu treści żołądkowej do przełyku, może wykryć obecność guzów neuroendokrynych, jak i źródło krwawienia z przewodu pokarmowego.

Elektrogastrografia (EGG) – nieinwazyjne badanie polegające na zapisie czynności elektrycznej żołądka za pomocą elektrod przyczepionych do skóry jamy brzusznej (analogicznie jak badanie EKG). Badanie prowadzi się na czczo oraz po przyjęciu posiłku o wartości odżywczej 300 kcal. Służy ono diagnostyce dyspepsji (potocznie – niestrawności).

Manometria przełyku: to specjalistyczne badanie rejestrujące napięcie w obrębie mięśniówki przełyku, a także w zwieraczu dolnym przełyku. Badanie polega na wprowadzaniu specjalnego cewnika do przełyku przez usta lub nos (podobnie jak w przypadku gastroskopii). Napięcie ścian przełyku mierzy się podczas picia małych porcji wody, zaś napięcie zwieracza podczas wycofywania cewnika. Służy diagnostyce dysfagii (zaburzeń połykania) oraz diagnostyce bólu w klatce piersiowej.

Cystometria – jest to badanie inwazyjne, polegające na wprowadzeniu do pęcherza moczowego i odbytu cewników oraz elektrod, które mierzą napięcie mięśni zwieraczy. Pęcherz wypełnia się wodą i rejestruje zależność między ciśnieniem w pęcherzu a jego objętością. Ocenia się czucie w pęcherzu, podatność na rozciąganie, zaleganie moczu po mikcji, stan wypieracza pęcherza, jego niestabilność, a także stan zwieracza odbytu. Badanie służy diagnostyce neurogennych dysfunkcji pęcherza moczowego.

Uroflowmetria – inaczej badanie przepływu cewkowego to badanie nieinwazyjne, należy zgłosić się z pełnym pęcherzem i oddać mocz do tzw. przepływomierza (przypomina domową ubikację). Urządzenie analizuje strumień moczu, mierzy jego objętość i rysuje tzw. krzywą mikcji. Badanie wskazane jest w zaburzeniach oddawania moczu (częstomocz, parcie naglące, strumień przerywany itp.). Pomaga w diagnostyce zaburzeń oddawania moczu.

Diabetyku zapamiętaj!
Wczesne postaci neuropatii są potencjalne odwracalne i lepiej reagują na leczenie. Zaniedbanie problemu prowadzi do powstania nieodwracalnych uszkodzeń układu nerwowego. Bardzo ważny wpływ na postęp neuropatii ma: dobre wyrównanie glikemii, zaburzeń lipidowych, ciśnienia tętniczego krwi oraz niepalenie tytoniu!

lek. med. Aleksandra Kapała
specjalista chorób wewnętrznych

Facebook
Twitter
LinkedIn
WhatsApp
Email

NAJNOWSZE

Skip to content