1. Home
  2. »
  3. Układ moczowy

Układ moczowy

Układ moczowy jest częścią układu moczowo-płciowego. Podstawową jego funkcją jest zachowanie tzw. homeostazy organizmu. Odpowiada on za utrzymanie w organizmie odpowiedniego bilansu płynów oraz za usuwanie związków będących wynikiem przemiany materii, związków toksycznych, leków. Zaburzenia funkcjonowania tego układu manifestują się bardzo szybko w postaci objawów będących wynikiem gromadzenia się w organizmie toksyn, zaburzenia bilansu jonów oraz płynów ustrojowych.

Budowa układu moczowego

  • nerki – narząd parzysty
  • moczowody
  • pęcherz moczowy
  • drogi wyprowadzające – cewka moczowa

Profilaktyka

Układ moczowy jest niezwykle ważny dla prawidłowego funkcjonowania organizmu człowieka oraz dobrego samopoczucia. Podstawą profilaktyki jest właściwe nawodnienie. Należy pić 2–2,5 litra płynów na dobę. W sytuacjach szczególnych (gorączka, biegunka, wysiłek fizyczny, upał) ilość spożywanych płynów należy znacznie zwiększyć. Ponadto należy unikać leków toksycznych dla nerek, w tym szczególnie nadużywania leków przeciwbólowych.

Wszelkie stany zapalne pęcherza powinno się szybko i właściwie leczyć. Z tego powodu należy unikać popularnych preparatów „odkażających” układ moczowy – gdyż często preparaty te nie wyleczą, a jedynie zaleczą. Wówczas po kilku dniach ponownie rozwinie się dużo bardziej nasilony stan zapalny.

Choroby nerek

1. Niewydolność nerek.

Jest chorobą polegająca na uszkodzeniu filtracyjnej funkcji nerek.

Podzielić ją można na:

  • Przednerkową – wynika z zaburzeń przepływu krwi przez nerkę. Do narządu dopływa za mało krwi, narząd nie ma co filtrować. Tę postać najczęściej spotyka się w przypadkach odwodnienia organizmu (upały, biegunka, niewłaściwe nawodnienie u osób starszych. Występuje także w przypadku krwotoku, wstrząsu. Przebieg na ogół jest ostry, wymaga przetoczenia dożylnie odpowiedniej ilości płynów.
  • Nerkową – wynika z przewlekłej choroby nerek. Mogą to być choroby metaboliczne (cukrzyca, skrobiawica, amyloidoza), choroby zapalne (zakażenia bakteryjne, wirusowe, grzybicze, autoimmunologiczne). Dochodzi do bardzo powolnego, ale systematycznego uszkadzania narządu – tzw. przewlekła niewydolność nerek.
  • Pozanerkową – występuje w sytuacjach blokady w odpływie moczu z miedniczki nerkowej. Najczęstsza przyczyna to kamienie w miedniczkach nerkowych, moczowodach, pęcherzu moczowym. Ponadto choroby nowotworowe moczowodów, pęcherza. U mężczyzn częstą przyczyną jest przerost gruczołu krokowego. U dzieci dominują wady wrodzone.

BADANIA UKŁADU MOCZOWEGO

1. Badania ogólne moczu

Badanie wykonuje się zazwyczaj w pierwszej porcji moczu oddanej rano. Pacjent powinien oddać mocz do czystego naczynia (najlepiej zakupionego w aptece lub otrzymanego z laboratorium) i jak najszybciej dostarczyć go do badania. Dłuższe przechowywanie moczu może spowodować namnożenie się w nim bakterii, alkalizacje, oraz rozpad istotnych diagnostycznie elementów osadu.

Mocz należy oddać po dokładnym umyciu krocza z tzw. środkowego strumienia (pierwszą porcję moczu oddaje się do toalety, następnie do badania i ponownie do toalety).

W przypadku posiewu należy mocz oddać do specjalnego sterylnego pojemniczka.

1a. Badania biochemiczne moczu

Z moczem wydala się wiele istotnych substancji chemicznych.

Czasem zachodzi potrzeba zbadania ilościowego wydalanych substancji. Wymaga to przeprowadzenia dobowej zbiórki moczu. Właściwe przeprowadzenie takiej zbiórki jest niezwykle ważne dla interpretacji otrzymanych wyników.

Jak właściwie przeprowadzić zbiórkę moczu?

Pierwszą poranną porcję moczu oddajemy do toalety, następnie gromadzimy każdą kolejną porcję w naczyniu o pojemności około 2 litrów (spodziewana ilość moczu). Zbiórkę kończymy oddając mocz poranny do naczynia.

Zbiórkę należy przeprowadzać do czystych naczyń, umieszczonych w chłodzie. Czasami zachodzi potrzeba dodania do moczu odpowiednich środków konserwujących (informuje o tym lekarz zlecający badanie).

W przypadku oddawania moczu do różnych naczyń, należy mocz zmieszać w jednym, zapisać uzyskana objętość, a następnie niewielka próbkę dostarczyć do analizy.

2. Badania krwi

W diagnostyce układu moczowego z badań krwi wykonuje się morfologię, poziom kreatyniny, mocznika, kwasu moczowego, sodu, potasu.

Ponadto na podstawie poziomu kreatyniny, wagi pacjenta, wieku oraz płci należy wyliczyć tzw. klirens kreatyniny oceniający funkcję filtracyjna nerek.

3. USG układu moczowego

Jest to badanie niezwykle proste, tanie i ogólnodostępne. Wykonujemy badanie ultrasonograficzne nerek, pęcherza.

Pozwala nam wykryć wiele nieprawidłowości. W badaniu nerek możemy uwidocznić torbiele, guzy nerek, kamienie w miedniczkach nerkowych. Oceniamy wielkość nerek, ich strukturę (często jest zmieniona w przewlekłych stanach zapalnych tego narządu).

W badaniu pęcherza możemy uwidocznić nieprawidłowości w budowie jego ściany: polipy, czy guzy. W przypadku nawracających stanów zapalnych pęcherza jego ściana może być pogrubiała. Możemy także ocenić, czy pęcherz jest prawidłowo opróżniany po oddaniu moczu.

4. Cystoskopia

Jest badaniem wykonywanym rzadziej. Polega na wprowadzeniu przez cewkę moczową układu optycznego (kamery) i uwidocznieniu ścian pęcherza od środka. Badanie to wyjaśnia wątpliwości diagnostyczne, jakie mogą pojawić się przy badaniu ultrasonograficznym.

5. Cystografia mikcyjna

Jest badaniem wykonywanym u dzieci. Pozwala na uwidocznienie wady wrodzonej, tzw. refluksów pęcherzowo-moczowodowych (cofanie się moczu z pęcherza do moczowodów).

Polega na wprowadzeniu środka kontrastowego przez cewkę moczową do pęcherza, a następnie oddaniu moczu. W przypadku nieprawidłowości środek kontrastowy zaczyna się cofać w kierunku nerek przy wzroście ciśnienia w pęcherzu przy oddawaniu moczu.

Jest to widoczne na wykonywanych w trakcie badania zdjęciach radiologicznych.

6. Urografia

Badanie polega na wprowadzeniu do organizmu człowieka środka kontrastowego (dożylnie), a następnie wykonaniu serii zdjęć radiologicznych.

Badanie informuje lekarza o przepływach krwi w nerkach, o prawidłowości w tworzeniu moczu przez ten organ, o prawidłowym spływaniu moczu do pęcherza (ocena moczowodów) Pozwala na uwidocznienie ewentualnych przeszkód w przepływie krwi, moczu (kamień, guz, zwężenie).

7. Doppler tętnic nerkowych

Badanie jest wykonywane aparatem USG wyposażonym w funkcje Dopplera.

Pozwala na wykrycie zaburzeń przepływu krwi, zwężeń w obrębie tętnic doprowadzających krew do nerek. Często jest wykonywane przy diagnozowaniu przyczyny nadciśnienia tętniczego (tzw. nadciśnienie naczyniopochodne, nerkopochodne).

Facebook
Twitter
LinkedIn
WhatsApp
Email

NAJNOWSZE

Skip to content